Arama
Müslüman gönüllerin baharı üç aylar ile ilgili kavramlar
Rahmet ve mağfiret mevsimi olan üç aylar, yüce Allah'ın insanlara bahşettiği faziletli zaman dilimleridir. İçinde Recep, Şaban ve Ramazan'ı barındıran bu mukaddes aylar, Müslümanların gönüllerinin arınmasına vesile olur. Müminlerin hayatın karmaşası içinde ihmal ettiği kulluk ve ibadetlerini hatırlamasını sağlar. Peygamber Efendimiz (sav) bu aylar başladığında şöyle dua ederdi: "Allah'ım, Recep ve Şaban'ı bize mübarek eyle ve bizi Ramazan ayına kavuştur." Gelin, mukaddes zaman dilimini hakkıyla ihya edebilmek için üç aylar ile ilgili kavramlara yakından bakalım.
💠 Kadir Gecesi, "bin aydan hayırlı gece" olarak müjdelenen, Kur'an-ı Kerim'in indirildiği mübarek gecedir. Kelime anlamı "hüküm, şeref, güç, yücelik" gibi manalara gelir.
💠 İslam kültüründe "leyletü'l-Kadr" şeklinde kullanılır. Aynı adı taşıyan 97. sure, bu gecenin fazileti hakkında nazil olmuştur.
💠 Kandil, Müslümanlarca mübarek sayılıp kutlanan özel gecelere verilen addır. Osmanlı Sultanı II. Selim döneminde (1566-1574) camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere kandil geceleri denilmiştir.
💠 Bunlar Mevlid, Regaib, Miraç, Berat ve Kadir geceleridir. Bazen Arapça "leyl" (gece) kelimesi eklenerek leyle-i Kadr, leyle-i Berât şeklinde de kullanılır.
💠 Oruç, İslam'ın beş şartından biridir. Kelime olarak "bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak" anlamına gelen Arapça savmın (sıyâm) Farsça karşılığı olan rûze kelimesinin Türkçeleşmiş halidir.
💠 Savm ve sıyâm ile türevleri Kur'ân-ı Kerîm'de 13 yerde, hadislerde ise çok sayıda geçmektedir. Terim olarak oruç, tan yerinin ağarmasından güneşin batmasına kadar belirlenmiş ibadeti yerine getirmek niyetiyle yemeden uzak durmayı ifade eder.
💠 Oruç, Hz. Peygamberin (SAV) hicretinden bir buçuk sene sonra Şaban ayının onuncu günü farz kılındı. İslam'ın beş şartından biri olan oruç hususu hakkında Peygamberimiz "İslâm beş şey üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık etmek; namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve gücü yetenler için Beytullah'ı ziyaret etmektir." olarak bildirdi. (Buhârî, Îmân, 2)
💠 Oruç, nefsin isteklerinden iradî olarak uzak durma olması yönüyle bir irade eğitimine, açlık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yönüyle de bir sabır eğitimine dönüşür.
💠 İnsanın hayatta başarılı olabilmesi için irade hâkimiyeti ve güçlükler karşısında dayanabilme gücü de önemli bir role sahiptir. Nefsin isteklerinin kontrol altına alınmasında, ruhun arındırılıp yüceltilmesinde oruç etkili bir yoldur.
💠 Sözlükte "çekmek, kendine doğru çekmek, celbetmek" anlamına gelen ve daha çok "cerre çıkmak" şeklinde kullanılan bu kelime, bir tabir ve uygulama olarak Osmanlılarda başlangıçtan beri görülmektedir.
💠 Müderrisler ve yetişmiş talebeler dokuz ay derslerle meşgul olduktan sonra üç aylarda ve özellikle Ramazan ayında şehir, kasaba ve köylere giderek camilerde vaaz verir, Kur'an okur ve diğer din hizmetleriyle halkı irşad ederler, soruları cevaplandırır ve çocukların yetişmesine yardımcı olurlardı.
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından
sureleri okumak için tıklayın
💠 Farsça mâh "ay" isminden Arapça -iyye ekiyle oluşturulmuş Osmanlıca mâhiyye (aylık, aya mahsus) kelimesinin günümüz Türkçesindeki şeklidir. Ramazan aylarında birden fazla minareli camilerin iki minaresi arasına kurulan ışıklı yazılara denir.
💠 İlk mahyanın kuruluşuna dair en yaygın rivayet, Sultan I. Ahmed dönemine ait. Rivayete göre, dönemin meşhur hattatlarından Fatih Camii müezzini Hafız Kefevî, son derece sanatkârane işlemiş olduğu bir levhayı padişaha sunar.
💠 Levhayı çok beğenen Sultan I. Ahmed, Kefevî'den levhayı ışıklandırarak, kendi yaptırdığı Sultanahmet Camii'nin minareleri arasına asmasını ister. Kandillerle ışıklandırılan levhanın, Sultanahmet Camii minareleri arasına asılmasıyla da, ilk mahya kurulmuş olur. Bu rivayetin gerçekleştiği tarih hakkında kaynaklarda kesin bir bilgi bulunmasa da, ilk mahyanın 1616 ve 1617 tarihlerinde kurulduğu tahmin edilir.