Arama
Nefis nedir? Nefis hakkında ayet ve hadisler...
İnsanoğlu kimi zaman servetle, makamla kimi zaman açlıkla ve canıyla sınanır. Çünkü yeryüzünün en şerefli varlığı olmak, nimetin yanı sıra imtihanı da beraberinde getirir. İnsanın en büyük sınavlarından birisi ise nefsiyle mücadelesidir. Peki, dinimiz ve İslam alimleri, nefisle ilgili bizlere ne öğütlemiştir?
Resûl-i Ekrem, bir hadislerinde şöyle buyurur: "Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölümden sonrası için çalışandır. Zavallı kişi ise, nefsinin her türlü arzu ve isteklerine uyan ve buna rağmen hâlâ Allah'tan iyilik temenni edendir." Tirmizî, Sıfâtü'l-kıyâme, 25; İbn Mâce, Zühd, 31.
Fikriyat e-kitap uygulamasında yer alan
Riyazü's Salihin'i okumak için tıklayın
Mümin için asıl olan, nefsini lanetlemesi değil, onu terbiye etmesi ve güzel huylarla donatmasıdır. Mevlana, Mesnevi'de insan-ı kâmil olmaya talip olanlara bu zorlu yolun inceliklerini, sırlarını, zorluklarını anlatırken hakiki bir mürşit olarak yolun tehlikeleri konusunda da rehberlik eder; Hz. Peygamber'in; "Allah'ım! Beni bir an bile nefsimle baş başa bırakma!" duasındaki ikaza dikkat çeker. Zira bu yola baş koyanların manevi tekâmülüne en büyük engel, insanın Rabbine yaklaşma yolunun en güç geçidi nefistir.
Hz. Mevlana; insanın yaratılış itibarıyla hayvanlardan daha aşağı veya meleklerden daha muazzez olma aralığını şu hadis-i şerifle anlatır: "Şüphesiz Allah melekleri yarattı, onlara akıl verdi. Hayvanları yarattı, onlara da nefis verdi. İnsanı yarattı, insana hem akıl hem de nefis verdi. İnsanlardan kimin aklı nefsine galip gelirse, meleklerden daha yüksektir. Kimin de nefsi aklına galip gelirse o da hayvanlardan aşağıdır."
Mesnevi'de Mevlana, hikâyeler aracılığıyla bize öğütler verir:
"Rüyasında saltanatını yıkacak bir peygamberin dünyaya geleceğini gören Firavun, bazı tedbirler alır. Önce bütün eşleri birbirinden ayırarak beklenen peygamberin doğmasını engellemek ister. Daha sonra müneccimlerden bu çocuğun dünyaya geldiğini öğrenince, o yıl doğan bütün erkek çocukları öldürtür. Hz. Musa'nın annesi çocuğunu ölümden korumak için, onu beşiğiyle Nil'e bırakır. Suda sürüklenen beşik, Firavun'un sarayı önüne gelir. Firavun'un eşi çocuğun ölümüne mani olur, onu himayesi altına alır. Böylece Firavun'un bütün tedbirleri boşa gider ve Hz. Musa'yı evinde büyütmeye başlar. İnsanoğlu da düşmanını hep dışarıda arar, suçunu yüklenmek istemez ama en büyük düşmanı bünyesindeki nefistir."
Nefis şeytanın yardımcısı, insanın en yakınında bulunan, en büyük düşmanıdır. İnsanın bu düşmandan korunmasını sağlayan ise aklıdır. Akıl ve nefis birbirine tamamen zıttır. Nefis yalnızca isteklerinin peşinde koşar; akıl ise her işin sonunu düşünür, iyiyi ve kötüyü birbirinden ayırmamıza yardım eder.