Arama
Orta Asya'nın kalbi: Buhara
Orta Asya'da bulunan Buhara, İslam medeniyetinin adeta surete bürünmüş hali. Yedi yüze yakın eseri bünyesinde barındıran şehir güzelliği ile göz kamaştırıyor. Kubbetü'l İslam şehirlerinden biri olarak anılan Buhara, tarih boyunca yüzlerce alim, şair ve bilim insanının yegane ikamet merkezi oldu.
◾ UNESCO "Dünya Kültür Mirası Listesi"nde yer alan Buhara'nın merkezinde bulunan Leb-i Havuz kompleksi, şehringörülmesi gereken en önemli yerleri arasında geliyor.
◾ "Rezervuar" anlamına gelen Leb-i Havuz, 1620 yılında yaptırılmış dekoratif bir havuz. 42 metreye 36 metre boyutunda ve 5 metre derinliğinde.
◾ Buhara şehrinde hayatta kalan birkaç yapay göletten biri olan Leb-i Havuz, Sovyet dönemine kadar, şehrin ana su kaynaklarından biriydi. Havuzdan kanallar aracılığıyla şehre giden su, hastalık yaydığı gerekçesiyle havuz, 1930'larda dolduruldu. Kompleks, kuzeyde Kukeldaş medresesini, batıda Hanaka ve doğuda Nadir Divan Beyi medresesini kapsıyor.
◾ Leb-i Havuz'un kenarında İpek Yolu kervanlarını simgeleyen deve heykelleri ile Özbekistan'da da çok sevilen eşeğe düz binmiş Nasrettin Hoca'nın heykeli bulunuyor.
◾ Kukeldaş Medresesi, Leb-i Havuz Kompleksi içindeki en önemli yapılardan biri olarak dikkat çekiyor. Sütkardeşi anlamına gelen Kukeldaş Medresesi, 1568 yılında Abdullah Han tarafından yapıldı.
◾ 160 odası olan 2 katlı bir yapı, epeyce uzun. Buhara'nın en büyük medresesi olarak biliniyor. Medresenin odaları, Özbek el zanaatı ustalarının iş yerleri olarak kullanılıyor.
◾ Hanaka Medresesi de kompleksin önemli yapılarından biri. Medrese, dönemin vezirlerinden Nadir Divani Bey tarafından 1600'lü yıllarda inşa edildi. Sufi locası olarak inşa edilen bu yapı, cami olarak da kullanıldı. Medresenin ortasında yer alan tek kubbeli salonun köşelerinde sufi ve dervişler için inziva odaları bulunuyor. Leb-i Havuz'da yer alan medresenin giriş kapısında güneş ve tavus kuşu figürlerinin yanı sıra Kur'an-ı Kerim ayetleri de yer alıyor.
◾ Nadir Divan Bey tarafından 17. yüzyılda kervansaray olarak yapılıp ancak dönemin Buhara hanının isteği doğrultusunda medreseye dönüştürülen bu yapı, 1620 yılında inşa edildi. Medresenin odaları bugün daha çok geleneksel el işçiliğiyle yapılan ürünlerin yapılıp satıldığı iş yerleri olarak kullanılıyor.
◾ Magak Attari Camisi'nin, İslam öncesi dönemden bir Zerdüşt tapınağının kalıntıları üzerine inşa edildiği varsayılıyor. Cami, çıkan bir yangında tahribata uğrayınca 12. yüzyılda Karahanlılar tarafından ortada kalan temelin üzerine yeni bir cami inşa edildi ve böylelikle bugünkü Magak Attari Cami ortaya çıktı. Moğol istilası sırasında kumlar altında kaldığı için yıkılmaktan kurtulan ve bugüne kadar ayakta kalabilmiş şehrin en eski yapılarından biri olan caminin üstündeki kumlar, 17. yüzyılda Buhara Emiri tarafından kaldırıldı ve cami kullanıma açılmak üzere onarımdan geçirildi.
◾ Bazı kaynaklarda söz konusu dönemde kentte bir sinagog olmadığı için Yahudilerin bir dönem ibadet için Müslümanlarla bu camiyi kullandığını aktarılıyor. Leb-i Havuz kompleksinin yakınlarında dar sokaklarıyla ünlü bir Yahudi mahallesi de yer alıyor. Yaklaşık 400 yıl önce inşa edilen ve bir sinagogun da bulunduğu mahallede, 200 civarında Yahudi aile ikamet ediyor.