Arama
Orucun farzları nelerdir?
Ramazan ayı ile bütünleşen oruç ibadetinin kendi içinde farzları bulunur. Örneğin oruca niyet etmek oldukça önemlidir, unutulmaması gereken farzlardandır. Niyetten sonra ise imsak vaktinden güneş batana kadar orucu bozan her şeyden sakınmak, orucun şartları arasındadır. Oruç ibadetini en güzel şekilde eda etmek istiyorsak, farzlarına dikkat etmemiz gerekmektedir. Peki Orucun farzları nelerdir?
🔸 "Rükün" ise ibadetleri ya da akitleri meydana getiren aslî unsurları ifade eder. Mesela, namaz ibadetinde kıyam, kıraat, rükû ve secde rükündür. Yine hac ibadeti için Arafat'ta vakfe ve ziyaret tavafı birer rükündür.
🔸 Şartlar rükünlerden önce yerine getirilir. Şartlar yerine getirilmedikçe rükünlerin yerine getirilmesi bir anlam ifade etmez. İşte oruç ibadetinin de böyle bir takım şartları ve rüknü vardır. Aşağıda önce orucun şartlarını, sonra da rüknünü açıklayacağız.
🔸 Yükümlülük ve yerine getirilmesi açısından oruç; vücubunun (farz olmasının), edasının ve sıhhatinin (geçerli olmasının) şartları olmak üzere üç ana başlık altında incelenebilir
ORUCUN FARZ OLMASININ ŞARTLARI
🔸 Orucun bir kimseye farz olması için Müslüman, akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olması gerekir: Müslüman olmayanlara diğer bütün ibadetlerde olduğu gibi oruç ibadeti de farz değildir. İslâm dininin gerekli kıldığı ibadetler ancak bu dine inanmakla anlam kazanır.
🔸 Gayr-i Müslim bir kimsenin Müslüman olması halinde, daha önce tutmadığı oruçları -ve diğer ibadetleri- kaza etmesi gerekmez. Çünkü Müslüman olmakla geçmiş günahlar tamamen silinir, yepyeni bir hayata başlanmış olunur. Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyrulur: "Ey Muhammed! İnkâr edenlere söyle: Eğer vazgeçerlerse, geçmiş günahları bağışlanır."
(Enfâl, 8/38)
🔸 Aklî melekesi yerinde olmayan insan hiçbir ibadet ile sorumlu değildir. Çünkü dinî görevler ile ancak aklî melekesi yerinde olanlar sorumludur. Ergenlik çağına gelmeyen çocuklar da oruç tutmakla yükümlü değildir.
🔸 Çünkü dinî görevler ergenlik çağından itibaren başlar. Namaz ibadetinde de olduğu gibi henüz ergenlik çağına ulaşmamış fakat gücü yeten çocuklara oruç tutturulması uygun olur.
🔸 Şafiî mezhebine göre bir kimseye orucun farz olması için; Müslüman, akıllı, bülûğa ermiş ve mukim olmak, hayız ve nifas halinde olmamak, oruç tutmaya gücü yetmek gerekir. (Şirâzî, II, 586)
ORUCUN EDASININ ŞARTLARI
🔸 Akıllı ve bülûğa ermiş her Müslüman, oruç tutmakla yükümlüdür. Ancak böyle bir kişinin fiilen oruç tutmasının farz olması için hasta, yolcu, ileri düzeyde yaşlı, hamile, emzikli olma ve çok ağır işlerde çalışma gibi bir mazeretin bulunmaması gerekir.
ORUCUN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI
🔸 Orucun geçerli olması için şu şartların bulunması gerekir.
a) Niyet Etmek
🔸 Niyet, insanın yapacağı işin bilincinde olması demektir. Niyet bütün ibadetlerde temel şarttır. Niyet edilmeden yapılan hiçbir ibadet geçerli değildir. Çünkü ibadet, kulun Allah'ın emri ile sırf O'nun rızasını kazanmak için kendi irade ve bilinci ile yaptığı ameldir. İrade ve bilinç ise niyetsiz gerçekleşmez. Orucun esasını oluşturan, "günün belli süresince yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak" işini âdet ya da perhizden ayıran şey niyettir. Hz. Peygamber Efendimiz, Ameller niyetlere göre değerlendirilir. Herkes için ancak niyet ettiği şey vardır" buyurmuştur.
(Buhârî, "Bed'ül-Vahy", 1)