Arama
Osmanlı'da Kurban Bayramı gelenekleri
İslam tarihinin en mühim günlerinden biri olan Kurban Bayramı, Osmanlı İmparatorluğu'nda ayrı bir coşku ile eda edilirdi. Arefe gününden başlayan hazırlık ve kutlamalar bayramın dördüncü gününe kadar aynı hevesle sürerdi. Peki, Osmanlı'da Kurban Bayramı'na has gelenekler nelerdi?
KURBAN KESİMİ
🔸 Saray'daki kurbanlık ihtiyacı Saya Ocağı denilen bir teşkilat tarafından karşılanırdı. Bu ocağın yetiştirdiği koçlar, öncesinde Topkapı Sarayı, sonrasında ise Dolmabahçe ve Yıldız Sarayı avlusuna getirilir ve padişah kesim sırasında bizzat hazır bulunurdu.
🔸 Hırka-i Saadet Dairesi'nin kapısında, tüyleri temizlenen ve boynuzları yaldızlarla süslenen yaklaşık 40 kurbanlık hazır bulunurdu. Silahdarağa tarafından kurban duası okunur, sonra padişahın elbisesine kan sıçramaması için yeniler ile sarılır, "Futa" denilen bir peştamal bağlanırdı.
🔸 Bıçakçıbaşı, halis demirden ve altın işlemeli bıçakların bulunduğu tabyayla padişahın huzuruna gelirdi. Padişah, bıçağı alır ve kendi kurbanını kendisi keserdi. Diğer kurbanların kesilmesi için darüssade ağası olmak üzere diğer yardımcılara vekalet verirdi.
🔸 Osmanlı padişahları, Ayasofya Camii'nin önünde ve medrese bahçesinde bayram boyunca 600 kurban keserdi. Bu kurbanlar, İstanbul'da bulunan imarathane, darüzziyafe, darüleytamlar, yetimlere ve fukaralara dağıtılırdı.
SULTAN II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE BAYRAM
🔸 Bayram tebrik merasimleri 19. yüzyılın ortalarına kadar Topkapı Sarayı'nda, 1867'li yıllarda itibaren Dolmabahçe Sarayı'nda, Sultan II. Abdülhamid Han devrinde ise Yıldız Sarayı'nda gerçekleştirilirdi.
🔸 Sultan II. Abdülhamid döneminde medrese, cami, tekke gibi kurumlara kurbanlık koyun gönderilirdi. Bunlardan biri II. Abdülhamid döneminde kurulan günümüze kadar varlığını sürdüren Darülaceze idi.
🔸 Padişahın kendi kesesinden ödeyerek aldırdığı kurbanlıklar, yoksullara dağıtılırdı. Ayrıca askerler için kestirdiği kurban etlerinden kavurmalı pilav yaptırır ve asker evlatlarına ulaştırırdı.
KURBAN PAZARLARI
🔸 Osmanlı'da kurbanlıklar, şehrin muhtelif yerlerindeki pazarlarda satılırdı. Bunlardan en önemlisi Beyazıt Meydanı'nda kurulan pazardı.
🔸 O dönemde kurbanlık hayvan olarak koç tercih edilirdi. Özellikle sakız koçu, etinin lezzeti ve gösterişli yapısı ile daha ön plandaydı.
ŞÜKÜR NAMAZI
🔸 Osmanlı kurban bayramı geleneklerinden bir diğeri ise kurban kesildikten sonra iki rekat şükür namazı kılınmasıydı.
🔸 "Kurban alacak kadar param, kurbanı görecek kadar ömrüm, kurbanı kesecek kadar gücüm, kurbanı dağıtacak kadar imanım var" diyerek kılınan şükür namazı, günümüze ulaşmamış güzel gelenekler arasındadır.
🔸 Şükür namazı eda edildikten sonra dört gün boyunca akraba-i taallukat ziyaret edilirdi.