Arama
Peygamber Efendimize yazılan Mevlid-i Şerifler
Resul-i Ekrem Efendimizin (SAV) doğumu; kötülüğe batmış, iyilerin azınlıkta kaldığı bir zamanda vuku bulan bir güzellik olarak tüm insanlığa ferahlık verdi. O'nun (SAV) doğduğu gece, alemlere huzur ve sükun geldi. Müslümanlar tarih boyunca Peygamberimize (SAV) olan sevgilerini türlü vesile ve şekillerle ifade ettiler. Hz. Muhammed'in (SAV) doğumunu esas alan mevlid türü işte bu ifadelerden biriydi. Mübarek Mevlid Kandili vesilesiyle Efendimize (sav) yazılan mevlid-i şerifleri sizler için derledik.
"Merhabâ ey kurretü'l-aynı Halîl
Merhabâ ey hâs mahbûb-ı Celîl"
Süleyman Çelebi
(X) Süleyman Çelebi kimdir? 1351-1422 yılları arasında yaşayan âlim, şair. Bursa Ulu Camii'nin imamlığını yapan Çelebi, 1409'da meşhur eseri, "Vesiletü'n Necat"ı yazmıştır.
📌 Bir klasik, medeniyet tecrübesinin zirve ve kuruluş dönemlerinde teşekkül eder. Yüzyıllar boyunca evlerde bir anma ve sevgiyi dile getirme etkinliği olarak okunan Mevlid-i Şerif ismiyle meşhur "Vesiletü'n Necat", Osmanlıların cihan hakimiyetinin başladığı bir dönemde, siyasi yükselişin yanına edebi yükselişi de ekler. Mevlid türünün kurucu metni, öncüsü "Vesiletü'n Necat"tır. Sadece bir edebi metin olarak değerlendirilmeyen eser, İslam'ın tevhid prensibini ve bu prensibi insanlara ulaştırmakla yükümlü olan Hz. Peygamber'i (SAV) anlatmayı, sevdirmeyi, öğretmeyi amaçlar.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Süleyman Çelebi, Osmanlı sarayı ile yakın ilişki içerisinde olan bir aileye mensuptur. Babası Ahmet Paşa, dedesi ise Süleyman Paşa ile Rumeli'ye ilk geçen kişilerden olan Şeyh Mahmud'dur.
Eserden alıntı
↪
"Merhabâ ey âsî ümmet melcei
Merhabâ ey çâresizler eşfa'ı
Merhabâ ey cân-ı bâkî merhabâ
Merhabâ uşşâka sâkî merhabâ
Merhabâ ey kurretü'l-aynı Halîl
Merhabâ ey hâs mahbûb-ı Celîl
Merhabâ ey rahmeten li'l-âlemîn
Merhabâ sensin şefîu'l-müznibîn"
(X) Ekrem Demirli'nin "Mevlid-i Nebi" hakkındaki yazısını okumak için tıklayın
"Yakalum dilde mahabbet 'üdını
Söyleyelüm Mustafâ mevlidini"
Hevâyi
(X) Hevâyi kimdir❔ Asıl adı Mustafa olan Hevâyi, Bursalı bir şairdir. Bostan ve Gülistan adlı eserlere yazdığı şerh ile tanınan şair, uzun yıllar Bursa'da hatiplik yapmıştır.
📌 Mevlid yazmak zamanla Hak (CC) ve Peygamber (SAV) âşıkları için bir gelenek haline gelir. Hevâyi'nin "Peygamberlerin en hayırlısı" manasına gelen mevlidi 2306 beyitten oluşur. Allah Teala'yi hamd ile başlayan Mevlid, Efendimizin (SAV) muhtelif yönlerini över. Nihayet olarak Kanuni Sultan Süleyman ve İbrahim Paşa'ya methiyelerle son bulur.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Mezarı Bursa'da bulunan Hevâyi, "Vâmık u Azrâ, Yûsuf u Züleyhâ Mesnevileri, Telhis-i Ma'de'l-Salavât" isimli eserleri ile tanınır.
Eserden alıntı
↪
"Sun bize ma'nî yüzinden râhlar
Devre girsün kâseler kaddâhlar
Vecde gelsün 'âşıkân-ı ma'nevl
Raksa girsün sâdıkân-ı Mevlevi
Yakalum dilde mahabbet 'üdını
Söyleyelüm Mustafâ mevlidini"
(X) Garibname hangi eserleri etkiledi? Öğrenmek için tıklayın
"Şehâdetde bu mevlid cisminündür
Hakikatde ta'ayyün isminündür"
Kerimî
(X) Kerimî kimdir❔
(X) 1546'da vefat eden şair. Kerimî, mevlidinde yalnızca meydana gelen manevi doğumu anlatır. Bu bağlamda Ahmedî'yi etkiler.
📌 Hakkında pek bir malumat olmayan Kerimî'nin 1546'da vefat ettiğini Latîfî söyler. Vefatından evvel tezkiresini yazmakta olan şair, Bursalıdır. Mutasavvıf bir şair olan Kerimî, Süleyman Çelebi'den sonra tespit edilen ilk Mevlid yazarıdır. Eserde şairin, iyi bir Arapça ve Farsça eğitim aldığı anlaşılır. İrşâd'ın dili sade olup okuyucu tarafından rahatça anlaşılabilirdir.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Süleyman Çelebi'nin fazla odaklanmadığı "doğum" hadisesini merkeze alan eserin bilinen iki nüshası bulunur.
Eserden alıntı
↪
"Dimişler mevlidin sûretde tekrar
Eyü dimişler ana yo-kdur inkâr
Şehâdetde bu mevlid cisminündür
Hakikatde ta'ayyün isminündür
Anufi ma'nide dahi mevlidi var
Velî ne valide ne vâlidi var
Ezelde mevlidin işit 'ıyânı
Ebedde nicedür anla beyânı"
(X) Mevlid Kandili hakkında detaylı okuma yapmak için tıklayın
"Cümle eşyâʾ varlığına ol sebeb
Rahmeten li'l-ʿâlemîn didi Çalab"
Muhibbî
(X) Muhibbî kimdir?
(X) 1558 yılında vefat eden şair. Hakkında detaylı bilgi bulunmaz. Eserlerinden anlaşıldığı kadarıyla İslami ilimlere vakıf olup edebi bir bilgiye sahiptir.
📌 Milletimiz, Efendimizi (SAV) o denli sevmiştir ki hakkında pek bilgi bulunmayan, muhtemelen hayatları tekkede geçen Muhibbî gibi şairler dahi mevlid yazımı içerisine girmiştir. Şair "Ve seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik." ayetine, eserinde nazire yaparak, "Rahmeten li'l-âlemîn didi Çalab" dizesini yazar. Bu metinler, milletimizin Resulallah'a (SAV) karşı duyduğu sevgiyi göstermesi bakımından önemlidir.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Muhibbî, Kanuni Sultan Süleyman ile karıştırılmamalıdır. Ayrıca bahse konu olan Muhibbî'nin tam adı var olan eserlerde geçmez.
Eserden alıntı
↪
"Rahmetinden bizi insân eyledi
Hem Habîb'in bize ihsan eyledi
Rahmete sebeb olan oldur bize
Ni'mete sebeb olan oldur bize
Cümle eşyâʾ varlığına ol sebeb
Rahmeten li'l-ʿâlemîn didi Çalab
Rahmetidür Ahmed anun rahmeti
Ümmetine mesken itdi cenneti"
"Anadan togdıgı gice ol habîb
Çok alâmet oldı âlemde garîb"
Akşemseddinzade Hamdullah Hamdi
(X) Akşemseddinzade Hamdullah Hamdi kimdir? 1449-1503 yılları arasında yaşayan şair. Meşhur Akşemsedin'in en küçük oğlu olan şair, mesnevi ve gazel türlerinde öne çıkar.
📌 Hamdullah Hamdi'nin "Ahmediyye" olarak bilinen Mevlidi, Anadolu coğrafyasında çok okunan, istifade edilen bir kitap olmuştur. Eser, salt bir Mevlid olmaktan ziyade Efendimizin (SAV) hayatını da anlatması bakımından önemli bir noktadadır. Şair, "Ahmediyye oldı bu mevlüde nâm / Namını itdüm tokuz yüzde tamâm" beyti ile eserin yazılış tarihini ve adını zikreder.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Anadolu'da ilk hamse sahibi olan şair, Yusuf u Zuleyha adlı eseri ile epeyce büyük bir şöhrete kavuşmuştur.
Eserden alıntı
↪
"Her ki ister cânına âb-ı hayât
Ol habîbi anub eyde es-salât
Anadan togdıgı gice ol habîb
Çok alâmet oldı âlemde garîb
Cûşa geldi ol gice bir hoş nesîm
Oldı buyından muattar her şemîm
Zeyn iderken gülşen-i rıdvân eli
Ol yile irmiş meger ihsân eli"