Arama
Peygamber Efendimizin İslam tarihindeki ilk Cuma hutbesi
Hutbe, Allah'a hamd etmeyi ve O'nu layık olduğu şekilde övmeyi, Müslümanlara vaaz ve nasihat vermeyi ifade eder. Müslümanların yüreklerini İslam inancıyla doldurmak, onları eğitmek, iyilik ve güzelliğe yöneltip kötülüklerden vazgeçirmek için çok önemli bir vasıtadır. Hz. Peygamber'in ilk defa cuma namazı kıldırması ve hutbeyi okuması hicret esnasında oldu. Peki, Peygamberimiz bu hutbede Müslümanlara nasıl hitap etti?
Cuma günü, öğle namazı yerine kılınan namaza, Cuma namazı denir. Peygamber Efendimiz, Mekke'den Medine'ye hicret ederken Cuma namazının farz kılındı.
Peygamber Efendimiz, risaletin 11. yılında hac mevsiminde Medinelilerle Akabe görüşmeleri gerçekleştirdi. İlk Akabe görüşmesi sonucunda Yesribli altı kişinin Müslüman olmasını takiben bu şehirde İslam yayılmaya başladı. Hatta ertesi yıl yapılan Birinci Akabe Biatı'nın ardından Resûl-i Ekrem Medinelilere İslam dini hakkında bilgi vermesi ve Kur'an öğretmesi için Mus'ab b. Umeyr'i görevli olarak gönderdi.
Akabe biatlarında Hz. Peygamber'e ilk olumlu cevabı veren ve peygamberliğin 13. yılında yapılan ikinci Akabe biatında kendi aile çevrelerindeki İslami gelişmeleri takiple görevli on iki kabile sorumlusuna başkan seçilen Es'ad b. Zürâre'nin Medine yakınlarında cuma namazı kıldırdı.
Hz. Peygamber'in ilk defa cuma namazı kıldırması hicret esnasında oldu. Peygamber Efendimiz ve yol arkadaşları Mekke'den Medine'ye hicret ederken yol Kuba'da on dört gün kaldı. Burada İslam tarihinin ilk mescidini inşa ettirdi. Kuba Mescidi, Peygamber Efendimizin planını kendi yaptığı, inşasına bizzat iştirak ederek ilk taşını elleriyle yerleştirdiği mescitti.
"Her kim önemsemediği için üç cumayı terk ederse, Allah onun kalbini mühürler."
(Ebû Dâvûd, "Salât", 210; Tirmizî, "Cum'a", 7)
Burada on dört günlük bir misafirlikten sonra Peygamberimiz ve yanındakiler, Medine'ye hareket etti. Cuma günü öğle vaktinde Rânûnâ Vadisi'ne vardılar. Buradaki kabile halkı Efendimize ikramda bulundu ve bu sırada namaz vakti girdi. Peygamber Efendimiz devesinden inerek, İslam'ın iktidarının bir alâmeti olarak farz kılınan Cuma namazını kıldırdı.
"Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığında Allah'ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin için çok hayırlıdır. Namaz kılındı mı artık yeryüzüne dağılın ve Allah'ın lütfundan nasip arayın. Allah'ı da daima çok anın ki kurtuluşa eresiniz. Ama onlar bir ticaret veya eğlence gördüklerinde ona yönelip seni ayakta bırakıverdiler. De ki: "Allah'ın nezdinde olan, eğlenceden de ticaretten de üstündür. Allah rızık verenlerin en hayırlısıdır."
(Cuma Suresi 9-11. ayetler)
Bu andan itibaren Cuma namazı ve hutbe, Müslümanların haftalık toplanma ve görüşme vakti ve vesilesi hâline gelmiştir. Cuma namazının Hicret esnasında farz kılınması, Müslümanların cemaat hâline gelmelerinin önemine işaret eder.
Peygamber Efendimizin Cuma hutbeleri ve diğer zamanlarda yaptığı konuşmaları, doğrudan dinî ya da içinde bulunulan şartlara göre açıklama ve bilgilendirilmeye ihtiyaç duyulan bir konuyla ilgiliydi.