Arama
Peygamberimiz insanlarla nasıl iletişim kurardı?
İslam, Müslümanlar arasında muhabbetin kurulmasını, birlik ve beraberliğin sürdürülmesini öğütler. Her konuda olduğu gibi bu konudaki en güzel örnekler de Peygamber Efendimize aittir. 23 yıllık risalet yaşamı boyunca İslam'ı tebliğ ederken kullandığı her iletişim tekniği, Müslümanlar tarafından göz ardı edilmemesi gereken bir meseledir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de "Allah'ı çokça ananlar için hiç şüphe yok ki, Resûlullah'ta güzel bir örneklik vardır" buyrulmuştur. Peki, Peygamberimiz insanlarla nasıl iletişim kurardı?
Peygamber Efendimiz (sav), sözlü iletişimde güzel sözün önemini "Muhakkak ki güzel sözde sihir vardır"* sözü ile vurgulamıştır.
(x)*: Buhârî, el-Câmiu's-Sahîh, Tıb, 51
🔸 Resul-i Ekrem Efendimiz (sav), açık ve anlaşılır bir dil kullanırdı. Onun konuşması, Hz. Ayşe'den aktarılan rivayetlere göre de** her dinleyen tarafından anlaşılır nitelikteydi.
(x)**: Ebû Dâvûd, es-Sünen, Edeb, 21
🔸 Öte yandan Resulullah (sav), Allah'ın kendisine böyle bir özellik verdiğini hadis-i şerifte şöyle belirtmişti:
"Bana çok anlamı az kelimelerle ifade etme kabiliyeti bahşedilmiştir."
(x)Buharî, İ'tisam, 1
(x)🔍 Kıssaların en güzeli: Hz. Yusuf kıssası…
🔸 Peygamber Efendimiz (sav), insanlarla konuşurken ve onlara tebliğde bulunurken iyice anlaşılması amacıyla bazı kelime ve cümleleri üç kere tekrar etmiş; böylece insanların İslam'ı daha iyi anlaması için vurgulama metodunu kullanmıştır.
"Enes'ten (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (sav), konuşurken, maksadı (rahat) anlaşılsın diye, sözlerini (bazen) üç defa tekrarlardı. Bir topluluğa rastladığında onlara selâm verir ve üç kere tekrar ederdi."
(x)Tirmizî, Menakıb, 9
🔸 Sözlerinin anlaşılır olabilmesi hatta dinleyenlerin ezberleyebilmesi için Hz. Ayşe, Peygamberimizin (sav) ağır ve tane tane konuştuğunu aktarmış; hızlı konuşmanın anlaşılamama sonucu doğurabileceğine işaret ederek şöyle demiştir:
"Rasulullah (sav) sizin yaptığınız gibi çabuk çabuk konuşarak sözlerini arka arkaya ulamazdı."
(x)Buhârî, Menâkıb, 23
Peygamberimizin (sav) iletişim anlayışında dikkat çeken hususlardan biri de kısa ve öz konuşması olmuştur.
💠
🔸 Buhârî'nin* aktardığına göre Peygamber Efendimiz (sav) "cevâmiu'l-kelîm" ile gönderildiğini ifade etmiş; yani az sözle çok mana ifade etme özelliğinin ona bahşedildiğini vurgulamıştır.
(x)*: Buhârî, Cihad, 122
🔸 Resul-i Ekrem'un (sav) bu üslubundaki amacın, konuşmalarındaki gerçek manayı kısa, az sözle öz olarak ifade etmek ve gerçekleri kavratmak olduğu ifade edilir.
🔸 Abdullah bin Amr bin Âs'tan rivayet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"Allah, sığırın ağzını evirip çevirdiği gibi, dilini ağzının içinde dolaştıra dolaştıra konuşan (gösteriş için söz sarf eden) kimselere öfkelenir."
(x)Ebû Dâvûd, Edeb, 86; Tirmizî, Edeb, 72
(x)🔍 İlk yazıyı Hz. İdris mi yazdı?
🔸 Nitekim iletişimde sözün gereksiz uzatılması, dinleyiciyi sıkmakta; iletilmek istenen mesajın etkisini azaltmaktadır. Sözün önemi, hedef kitleye bir şeyler aktarabilmekte gizlidir.
🔸 Câbir bin Abdullah'dan rivayet edildiğine göre, Peygamberimiz (sav) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:
"Bana en sevgili olanlarınız ve kıyamet gününde meclisime en yakın bulunanlarınız, ahlâkı güzel olanlarınızdır. En sevmediğim ve kıyamet gününde benden en uzak kalacak olanlarınız da, gevezeler, avurtlarını şişirip (küstahça) konuşanlar ve bilgiçlik taslamak için kibirlenerek laf kalabalığı eden kimselerdir."
(x)Tirmizi, Birr, 71
🔸 Peygamberimiz (sav), hem gerçekleştirilen fiillerde hem de yapılan konuşmalarda abartıya kaçmamak gerektiğini buyurmuştur.
🔸 İbn Mes'ûd'dan aktarılan rivayete göre,
"Peygamberimiz (sav) "Eylem ve söylemlerinde aşırıya kaçanlar helâk oldu!" buyurmuş ve bu sözü üç defa tekrarlamıştır."
(x)Müslim, İlim, 7
Peygamberimizin (sav), iletişim konusunda önem verdiği meselelerden biri de yumuşak bir üslup kullanmasıdır.
💠
🔸 Hadis-i şeriflerde de Resulullah'ın (sav) bu özelliği vurgulanmış; hiç kırıcı ve kaba sözler söylemediğine dikkat çekilmiştir.
🔸 Enes (ra) bu konuda şöyle bir hadis nakletmiştir:
"Efendimize tam on yıl hizmet ettim. Bana bir defa bile "üf!" demedi."
(x)Ebû Davud, Edeb, 1
🔸 Kur'an-ı Kerim'de ise bu duruma şöyle işaret edilmiştir:
"Sen onlara sırf Allah'ın lutfu sayesinde yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı kalpli olsaydın, hiç şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Onları affet, onların bağışlanmasını dile, iş hakkında onlara danış, karar verince de Allah'a güven, doğrusu Allah kendisine güvenenleri sever."
(x)📕 Âl-i İmrân suresi 159. ayetin tefsiri için tıklayın.
(x)🔊 Âl-i İmrân suresini dinlemek için tıklayın.
🔸 Resul-i Ekrem Efendimiz (sav) bu konuda Müslümanların da konuşma biçimlerine ilişkin uyarılarda bulunmuştur.
🔸 İbn Mes'ûd'dan rivayet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"Mümin, ne insanları karalayan, ne lânet eden, ne kaba ve kötü sözlü, ne de hayâsız biridir."
(x)Tirmizî, Birr, 48
Peygamberimiz (sav), ashabına tebliğde bulunurken daima etkili olacak yöntemler tercih etmiştir.
💠
🔸 Kimi zaman soru sormuş kimi zaman benzetmelerde bulunmuş kimi zamansa tekrar ederek sözlerini vurgulamıştır.
🔸 Bu tür yöntemlerle ashabı üzerinde etki oluşturmuş ve dikkat çekmiş; kullandığı sözleri cazip hale getirmiştir.
🔸 Peygamberimizin (sav) bir gün ashabına "Bana bir ağaç söyleyin ki o ağaç Müslüman'a benzer, Rabbinin izniyle her zaman meyve verir ve yaprakları da hiçbir zaman dökülmez" buyurduğu*; cemaatin tüm ağaçları saydıktan sonra bilememeleri üzerine Resul-i Ekrem Efendimize (sav) bu ağacın ne olduğunu sorduğu bilinir. Resulullah (sav), bu ağacın "hurma ağacı" olduğunu belirtmiştir.
(x)Buhârî, Ilm, 4
(x)🔍 Peygamber Efendimiz Müslüman'ı neden hurma ağacına benzetti?
🔸 Yine Ebû Hüreyre'nin naklettiği bir hadise göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
"İman etmedikçe cennete giremezsiniz, birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız. Size, yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir iş göstereyim mi? Aranızda selamı yayın."
(x)Müslim, Îmân, 93
Peygamberimizin (sav) söyleyeceklerini vurgulamak için kullandığı bir başka yöntem ise duraklama yapması ve ashabının dikkatini çekmesidir.
💠
🔸 Resulullah'ın (sav) Veda hutbesini dinleyenler, yıllar sonra hutbeyi naklederken "Bu hangi şehirdir? Bu hangi aydır? Bu hangi gündür?" şeklinde sorular sorduğunu; bu soruların her birinden sonra bir süre sükût ettiğini bildirmişler ve "O kadar ki, bu sükût sonrasında sanki biz o şehre başka bir isim verecek zannettik" demişlerdir.
(x)Buhâri, İlim, 9, 49; Ebû Dâvud, Ebvâbu'r-Rukû', 34; Tirmizî, Tefsir, 35
(x)🔍 Peygamber Efendimizin insanlığa son mesajı Veda hutbesi...