Arama
Peygamberimizin askeri hayatını kayda alan alim: Vakıdi
İslam tarihindeki sayılı megazi alimlerinden olan Vakıdi, ortaya koyduğu çalışmalarla siyer ilmine büyük katkı sundu. Özellikle Peygamber Efendimiz'in gazve ve seriyyelerinin tam doğruluğunu sağlayabilmek için Mekke, Medine ve Hicaz bölgelerinde yaptığı araştırmalar, o dönem tarihi hadiselerinin bir olay döngüsü çerçevesinde bugüne ulaşmasını sağlamada büyük öneme sahiptir. Peki, bir tarihçi üslubuyla çalışmalar ortaya koyan Vakıdi kimdir ve megazi ilmi nedir?
💠 Vakıdi tarihi olayları anlatır ve rivayet ederken o dönem Hadis ilminde pek kullanılmayan ve fazla da itibar edilmeyen bir yöntemi kullanır. Esasında o dönemde başkaları tarafından da kullanımına rastladığımız bu yöntem olayları birbirine bağlamak suretiyle aktarma üslubudur.
💠 Vakıdi gerçekleşen bazı olayları anlatırken hadislerin senetlerini birleştirerek bir olay örgüsü şeklinde hadiseyi kayda alır. Esasında tarihçilerin uyguladığı bu üslubun Siyer ve Megazi ilmine yansıtılması olayların bir bütün ve kopukluk olmadan aktarılmasını sağlar.
Bilgi notu: Vakıdi'nin rivayet ettiği hadisleri aktarırken bu şekilde hadislerin senetlerini birleştirme üslubu o dönem bazı alimlerden ve sahabiden iyi karşılıklar bulmaz. Ancak İmam Buhari'nin el-Câmiʿu's-sahîh'inde sıklıkla bu yönteme başvurması Vakıdi'nin eserlerine olan güveni artırır. Ayrıca Vakıdi'yi en çok eleştirenlerden olan Ahmed b. Hanbel'in (RA) her hafta yeğenini göndererek Vakıdi'den örnekler alıp kontrol edip tekrar vermesi onun eserlerine güven veren bir diğer önemli hadisedir. Buradan Ahmed bin Hanbel'in (RA) Vakıdi'ye olan eleştirisinin Hadis, Siyer ve Megazi gibi ilimlerin muhafaza edilmesi, sahih bir surette için olduğu söylenebilir.
💠 Megazi kelimesi "savaş, savaş yeri ve savaş hikayeleri" anlamlarına gelen magzat sözcüğünün çoğuludur. Megazi ilmi ise Peygamber Efendimiz'in (SAV) gazve ve seriyyelerinin tarihini ve bu konuda yazılan kitapları inceleyen ilim alanıdır.
💠 Siyer ilminin de önemli bir başlığı olan Megazi, Hz. Peygamber Efendimiz'in (SAV) şahsen idare ettiği veya sevk ettiği orduyla, kafirlerle çarpışmak kasdı neticesinde meydana gelmiş savaşları inceler.
Bedir Savaşı'ndan önce gerçekleştirilen gazve ve seriyyeler
💠 Vakıdi her ne kadar Hadis ilminde muteber bir alim olmasa da Siyer, Ahbar ve Fıkıh alanında fikirlerine ve eserlerine önem verilen bir alimdir. Özellikle Megazi alanında Ahmed b. Hanbel (RA) tarafından otorite bir alim olarak kabul edilir.
💠 Megazi ilmi sayesinde Peygamber Efendimiz'in (SAV) siyasi ve askeri anlamdaki davranış stratejisini ve savaş ahlakını kavramış oluruz.
💠 Vakıdi hususen dini ilimler ve tarih alanında birçok eser telif eder ve ilim sahasına kazandırır. Literatürde Vakıdi'nin yaklaşık 40 adet eserinin ismi bilinir. Ne yazık ki Vakıdi'nin pek çok eseri günümüze ulaşmadı.
💠 Büyük alim, bu eserlerinin yanı sıra arkasında büyük bir ilim yekunu teşkil edecek nitelikte bir kitap birikimi bırakır. Yaşadığı dönemde sadece eser yazmakla kalmaz, İslam ilimleri ile ilgili sahife, cüz, risale ve kitap türünden eserleri de büyük bir gayretle derlemeye çalışır. Bazı rivayetlerde Vakıdi'nin arkasında 600 sandık dolusu kitap bıraktığı geçer.
İslam ilim tarihinin en önemli eserlerinden biri: Marifetname
- Kitâbü Zikri'l-Kurʾân
- Kitâbü Galati'l-hadîs
- Kitâbü's-Sünne ve'l-cemâʿa ve zemmi'l-hevâʾ ve terki'l-hurûc fi'l-fiten
- Kitâbü'l-Âdâb
- Târîhu'l-fukahâ
- Kitâbü's-Siyer (Kitâbü's-Sîre)
- Kitâbü'l-Menâkih
- Kitâbü'l-İhtilâf