Arama
Rihle: İlim için yapılan seyahatler
İlk emri "Oku!" olan İslam'da ilme ehemmiyet verilirdi. Bundan dolayı Müslümanlar, bilgiye ulaşmak için seyahate çıkardı. Bu yolculukların en önemlisi Peygamber Efendimizin (sav) hadislerine ulaşma arzusuyla yapılanıydı. Alimler, tek bir hadise ulaşmak için kilometrelerce yolu yürürlerdi. Gelin, rihle olarak adlandırılan ilim yolculuğunun detaylarına daha yakından bakalım.
📌Hadis, Peygamber Efendimizin (sav) Kur'an-ı Kerim dışındaki söz ve davranışlarıdır. Fakat bunlar yazıya geçirilmemiştir. Hem dönemin şartları bu duruma müsait değildi hem de Allah Resulü hoş karşılamamıştı. Ebû Saîd el-Hudrî vasıtasıyla nakledildiğine göre Resûlullah şöyle demiştir: "Benden bir şey yazmayın. Her kim benden Kur'an'dan başka bir şey yazmışsa onu hemen yok etsin. Benden hadis rivayet edin; bunun bir sakıncası yok. Ama her kim benim üzerimden kasten yalan söylerse cehennemdeki yerini hazırlasın." (Müslim, Zühd, 72; İbn Hanbel, III, 56; Dârimî, Mukaddime)
➡ Fakat hadis yazma konusunda net bir yasak yoktu. Çünkü Peygamber Efendimiz (sav) bazı sahabelere bu konuda özel izin verdi.
*Ebû Saîd el-Hudrî kimdir?
Ebbu Said el Hudri, en çok hadis rivayet eden yedi sahabiden biriydi. İslam tarihine genç sahabilerin en fakihi olarak geçen Ebu Said, "imam" ve "Medine müftüsü" lakaplarıyla anıldı; pek çok içtihadı ve fetvası kaynaklarda yer aldı.
📌 Hayatlarını ilme adayan alimler, mevcut hadisleri dinlemek ve rivayet edebilmek için icazet almak üzere uzun yolculuklara çıktı.
➡ Kur'an-ı Kerim'de anlatılan Hz. Musa'nın yol arkadaşı gençle birlikte ilim uğrunda yolculuk etmesi de rihlenin dinen uygunluğuna delil olarak gösterilir.
➡ İlim yolunda ziyaret etmenin meşrutiyetine bir diğer delil, bir bedevinin Allah Resulü'ne gelerek elçisinin söylediği sözleri tahkik etmesi gösterilir.
➡ Peygamber Efendimizin (sav) döneminde rihlenin ilk uygulamaları görülür. Allah Resulü ile taşınmak ve dinin esaslarını öğrenmek için insanlar O'nun (sav) yanına gelirdi. Aslında İslam'ı öğrenmek için yapılan bu seyahatler vesilesiyle hadis de öğrenir ve kabilelerinin yanına döndüklerinde ise bilgilerini oradakilere aktarırdı.
➡ Hac ve umre için yola çıkan kimseler de Hicaz'da hadis ehlinden ilim öğrenirlerdi.
#Müslümanlar arasında bilgiye ulaşmak için seyahate çıkardı. Bu yolculukların en önemlisi Peygamber Efendimizin (sav) hadislerine ulaşma arzusuyla yapılanıydı. https://t.co/ggyqjYBYE9
— Fikriyat (@fikriyatcom) February 9, 2021
Bilinen anlamıyla hadis yolculuğu, tabiin denilen Peygamber Efendimiz'den (sav) sonra gelen ikinci nesil döneminde başladı.
➡ Sahabenin hadis ilmine gösterdiği bu ehemmiyet, ikinci nesil olarak adlandırılan tabiin neslini de etkiledi. Bu uygulama 12. yüzyılın başlarına kadar devam etti.
➡ Hadisler 8. ve 9. yüzyıllarda büyük ölçüde külliyat halinde derlendi. Fakat bu yıllardan sonra rivayetin geçerli olabilmesi için bizzat alimlerden alınması şartı arandığı için rihle devam etti.
➡ 11. yüzyıllarda medreselerin, 12. yüzyılda da hadis eğitimi veren darülhadislerin kurulmasıyla ilim yolcuğuna çıkma geleneği son buldu. Darülhadisler yaygınlaşınca rihle, kitapların rivayet icazeti alınması için yapıldı.
İslam tarihinin önemli ihtisas kurumu darülhadis hakkında 10 bilgi
➡ Rihle, birçok yüce hadisi öğrenmenin yanı sıra meşhur hafızlar ile tanışıp onlardan faydalanmayı da sağladı. Bu da bilgilerin sağlam şekilde bir sonraki nesillere aktarılmasını sağladı.
➡ Gaza amacıyla dünyanın dört bir yanına dağılan sahabelerin bildiği hadisler, rihleler sayesinde yok olmaktan kurtuldu.
➡ Sahabelerin gittiği Basra, Kûfe, Mısır gibi şehirler, hadis merkezleri haline geldi.
➡ Rihleler sayesinde bilinmeyen hadisler ortaya çıkarılarak, güvenirlik derecesi kontrol edildi.
➡ İlim seyahatleri, İslam beldeleri arasındaki bağların kuvvetlenmesi ve aralarında birlik oluşmasını sağladı.