Arama
Özgün mimari ve süslemeleriyle Şam Emeviye Camii
Özgün planı ile İslam coğrafyasının mimarisini etkileyen en eski yapılardan biri olan Şam Emeviye Camii, Müslümanlar açısından oldukça önem arz eder. Yüzyıllarca bir ilim merkezi olan yapı, değerini asırlardır koruyarak günümüze ulaşmıştır. Cami, özellikle Helenistik dönem süsleme özellikleri gösteren ve bir bahçe kadar güzel olan manzara mozaikleriyle dikkat çeker.
🔸 Caminin avlusunda Kubbetü'l Hazne denilen bir yapı bulunur. Bu yapı, korint başlıklı 8 sütuna oturtulur. Sekizgen planlı olan yapı 9.95 metre yüksekliğindir. Küçük bir kubbeye sahip yapının Halife el Melih tarafından inşa ettirildiği bilinir.
🔸 Emeviye Camii, taş ve tuğlanın birlikte kullanıldığı almaşık duvar tekniği ile inşa edilmiştir. 985 yılında camiyi ziyarete gelen ünlü coğrafyacı Mukaddesi duvarları ve kubbeyi süsleyen yaldızlı zemin üzerinde yeşil ve kahverengi mozaiklerden söz eder. İbn Cübeyr de bu mozaiklerin bir bahçe kadar güzel ve renkli olduğunu söyleyerek Mukaddesi'yi doğrular.
*İbn Cübeyr kimdir?
Endülüslü Arap asıllı bir seyyahtır.
*Kubbetü'l Hazne nedir?
Dini yapıların masraflarının karşılanıp vakıf gelirlerinin muhafaza edildiği yapıdır.
🔸Kemer içlerinde bulunan küçük kompozisyonlar sapları ve yaprakları bereket boynuzu ve vazolardan çıkarak zarif kıvrımlar çizen akantus motifini tekrarlar.
🔸 Göklere yükselen ağaçları, nehirleri ve çeşitli hayal ürünü yapılarıyla birlikte tasvir edilen mozaikler kemer köşelerinde bulunur. Bu süslemeler, o zaman için bir cami bezemesinde görülen tek manzara örnekleridir.
*Revak nedir?
Sütun-revak veya paye-duvar arasındaki önü açık yer.
Belgrad'da kalan son cami
🔸 Mozaiklerde manzara, Bizans mozaiklerinde olduğu gibi figürlere çerçeve oluşturmaz, bezemede baş rolü üstlenir.
🔸 Bu üslüptak, tarza Helenistik dönemde de rastlanır. Tasvirlerde doğa ve mimari arasında bir uyum bulunmaz. Kimi zaman mimari, kimi zaman ise manzara ön plandadır.
🔸 Yapılar bir yüzey üzerinde pagoda gibi yükselir. Böylelikle bir üslup özelliği oluşur. Mozaiklerin üst ve alt kısmında birbirine paralel geniş şeritler oluşturan sekiz yapraklı rozetler, Asur sanatından geçmiştir.
🔸 Tüm bunlardan hareketle Emevi mimarisinin kuruluş aşamasında olan her sanat eseri gibi devşirmeci bir üslup ifadesine sahiptir. Caminin mozaikleri teknik ve temalar bakımından Helenistik özellik gösterir.
*Pagoda nedir?
Uzakdoğu ülkelerinde, çokgen plana sahip kuleler benzeri tapınaklar.
*Devşirmeci üslup nedir ?
Kendinden önceki bir çok üsluptan etkilenerek şekillenen üslup demektir.
🔸 Camide genel olarak ilim öğrencilerinin kaldığı, büyük sahabilerin isimlerinin verildiği mescid benzeri müstakil bölümlerin bulunması yapıya daha da önemli bir değer katar.
🔸 Eğitim-öğretim etkinliklerinin yanı sıra caminin çeşitli yerlerinde ilmi sohbetler yapılır. İslam ülkelerinden gelen alimler bu sohbetlere katılarak halkın ve ulemanın sorularına cevap verirdi.
🔸 Şam'a yeni gelen bir alim, büyük ilgi gören bu sohbetlerde ilmi yeteneğini ispat edemezse ulemanın ve halkın iltifatına mazhar olamaz ve tutunamayıp giderdi. Osmanlı döneminin son zamanlarına kadar varlığını sürdüren ilim halkaları sonraları gittikçe önemini kaybetti.