Arama
Terimler ışığında kurban
Kurban, bir Müslümanın bütün varlığını, gerektiğinde Allah yolunda feda etmeye hazır olduğunun bir nişanesidir. Bu ibadetin ruhunda Hakk'a yakınlık ve halka fedakarlıkta bulunma anlayışı vardır. Tam bir teslimiyet sınavı olan Kurban Bayramı'nda Müslümanlar, Hz. İbrahim ile oğlu İsmail'in Allah'a mutlak itaat konusunda verdikleri başarılı sınavın hatırasını tazeleyerek kendilerinin de benzeri bir itaate hazır olduklarını simgesel bir davranışla göstermiş olmaktadırlar. İşte Kurban Bayramı'nı daha iyi idrak etmenizi sağlayacak kelimeler...
Arife herhangi bir dinî bayramdan önceki gün.
Asıl olarak; Kurban Bayramı'ndan bir gün öncesine mahsus olan arife tabiri, Türkçede Ramazan Bayramı'ndan bir gün öncesi için de kullanılır. Arife, bayramın müjdecisidir. Peygamberimiz, "En hayırlı, kabulü şayan olan dua, arife günü yapılan duadır." (Tirmizî, Dua, 8; Malik, Dua, 500) buyurmuşlardır.
Arife günü aslen hicrî kamerî Zilhicce ayının 9. günüdür ve bu gün Kurban Bayramı'ndan önceki, terviye gününden sonraki gündür. Ancak zamanla Ramazan Bayramı için de kullanıldı.
Terviye, Zilhicce ayının sekizinci günüdür. Arife gününden bir önceki gündür. Terviye, sözlükte "suya kandırmak" veya "gördüğü rüya üzerinde düşünmek" anlamına gelir. Hacıların, terviye gününde sabah namazını Mekke'de kılıp güneş doğduktan sonra Mina'ya çıkmaları ve geceyi Mina'da geçirmeleri sünnettir.
Hz. İbrahim, oğlu İsmail'i kurban etmekle ilgili rüyasını o gece görmüş, terviye günü rüyasında oğlunu kurban ettiğini görünce rüyanın rahmandan mı şeytandan mı olduğunu düşünmüş, Arife gecesi de aynı rüyayı görünce rahmandan olduğunu anlamıştı. Bayram günü de Hz. İsmail'le kurban hadisesinin yaşandığı rivayet edilir.
Eskiden Mina ve Arafat'ta su temininde güçlük çekildiği için Mekkeliler depo ettikleri suları Arife gününden bir gün önce hem hacılara hem hayvanlarına vererek onları suya kandırırdı. Bunun yanı sıra günahkâr insanların susuz kimseler gibi Allah'ın rahmet deryasından kana kana içmeleri sebebiyle bu güne terviye adı verildiği de rivayet edilir.
Teşrik, Arapçada etleri doğrayıp kurutmak demektir. Vaktiyle bayramın birinci günü Mina'da kesilen kurbanların etleri, bayramın 2., 3. ve 4. günlerinde güneşte kurumaya bırakılırdı. Bu sebeple bu üç güne et kurutma günleri anlamında "eyyam-ı teşrik / teşrik günleri" denilmişti.
Tekbir ise Allah'ı yüceltmek anlamına gelir. Kurban bayramının Arife günü (9 zilhicce) sabah namazından başlayarak bayramın 4. gününe ikindi namazına kadar (13 zilhicce) ikindi namazı dahil farz namazlardan sonra toplam 23 defa "Allâhü ekber Allâhü ekber lâ ilâhe illallâhü vallâhü ekber Allâhü ekber ve lillâhi'l-hamd" cümlesini söylemeye "teşrik tekbiri" denir.
Teşrik tekbiri "Allah her şeyden yücedir, Allah her şeyden yücedir. Allah'tan başka ilâh yoktur. O Allah her şeyden yücedir, Allah her şeyden yücedir. Hamd Allah'a mahsustur" anlamına gelir.
Sözlükte "durmak, ayakta durmak, bir yerde beklemek" anlamındaki vakfe terim olarak hac ibadetini yerine getiren kişinin belirli bir zaman diliminde belirli yerlerde bir süre durmasını ifade eder.
Mekke civarındaki Arafat dağının bulunduğu yerde bir miktar durmaya vakfe denir ki haccın rükünlerindendir. Bu rükün yerine getirilmeden hac bozulur, sahih olmaz. Bu sebeple Peygamberimiz: "Hac, Arafat'tır" buyurmuştur.
Zilhiccenin ilk on gecesine leyâl-i aşr denir.
Kur'ân-ı Kerîm'de; "Andolsun şafağa, on geceye, çifte ve teke, akıp gittiği vakit geceye! Bunlarda akıl sahibi için yemin yok mu?" (Fecr 89/1-5) ayetinde Allah'ın üzerine yemin ettiği "on gece", rivayetlere göre, Zilhicce aynın ilk on gecesidir.