Arama
Tevhid, tevekkül ve imtihan: Hz. İbrahim
Hz. İbrahim, Kur'an-ı Kerim'de kendisinden en çok söz edilen ülü'l-azm peygamberlerdendir. Tüm peygamberler gibi o da çeşitli imtihanlara maruz kalmıştı. Başta babası olmak üzere kavmini hak dine davet etmiş, ateşe atılmış, kavmini putperestlikten vazgeçiremeyince göç etmek zorunda kalmış, evladı ile imtihan olmuştu. Oğlu Hz. İsmail ile Kabe'yi inşa eden Hz. İbrahim, kendi zürriyetinden Allah'a itaat eden bir ümmet çıkması için dua etmiş; nitekim Peygamberimiz hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştu: "Ben babam İbrahim'in duası, kardeşim İsa'nın müjdesi ve annemin rüyasıyım."
Hz. İbrahim, Kur'an-ı Kerim'de ayrıntılı biçimde anlatılan, Allah'ın sonsuz varlığına ve birliğine dair istidlâllerini de bu mağaradan ayrılışını takip eden günlerde yürütmüştür. Buna göre bir akşam vakti mağaradan çıkarılan İbrâhim, babasına gördüğü şeylerin ne olduğunu ve bunların bir yaratıcısının bulunup bulunmadığını sormuş, onların bir rabbi olması gerektiğini düşünmüş; yıldızları, ayı ve güneşi görünce her biri için, "Rabbim budur" demiş; fakat gördükleri kısa süre sonra sönüp gidince, "Ben böyle sönüp batanları sevmem" diyerek bunların hiçbirinin ilâh olamayacağını ifade etmiştir.
"Hiç şüphesiz ben, bir tevhid ehli olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratmış olan Allah'a yönelttim, ben müşriklerden değilim" diyerek bir olan Allah'a dönmüştür. Rabbi Hz. İbrahim'e, "Müslüman ol!" dediğinde, "Âlemlerin rabbine teslim oldum" diyerek bu davete icâbet etmiştir.
Hz. İbrahim daha sonra kavmini de dine davet etmiş, ancak olumlu sonuç alamamıştır. Kur'an'da Hz. İbrahim'in babası için Allah'tan af dilediği, fakat bu dileğinin kabul edilmediği belirtilir.
Hz. İbrahim'in, babasının ve kavminin taptığı putlara karşı mücadele ettiği ve Allah inancını savunduğu; gök cisimlerine ve bunların sembolleri olan putlara tapmanın manasız olduğunu, hiç kimseye fayda veya zarar vermesi mümkün olmayan bu cisimlere tapmaktan vazgeçmeleri gerektiğini söylediği ifade edilir.
Buna göre Hz. İbrahim, taptıkları putların ne kadar âciz ve işe yaramaz olduğunu kavmine göstermek üzere fırsat kollar. Nihayet bir bayram günü halk şenlik için şehir dışına çıkınca put evine girerek en büyük put dışındaki bütün putları kırar. Kavmi döndüğünde durumu görüp Hz. İbrahim'i sorguya çeker, Hz. İbrahim, "Belki de şu büyükleri yapmıştır, ona sorun" der.
Nihayet putperest yönetim Hz. İbrahim'i ateşe atmak suretiyle cezalandırmaya kalkışır. Ancak Allah'ın, "Ey ateş, İbrâhim'e karşı serinlik ve esenlik ol!" emri üzerine ateş Hz. İbrahim'i yakmaz. Tarih ve tefsir kaynaklarının çoğunda, Hz. İbrahim'in ortaya koyduğu deliller karşısında yenik düştüğü bildirilen kişinin onu ateşe atan toplumun lideri Nemrûd olduğu kabul edilir.
Hz. İbrahim, kavminden ayrılıp hicret ettikten sonra yaşı bir hayli ilerlemiş olduğu ve hiç çocuğu bulunmadığı için Allah'tan sâlih bir evlât ister; kendisine halim bir çocuk müjdelenir. Hz. İbrâhim'in ilk çocuğu İsmail'dir.
Hacer'i kendi rızası ile İbrahim'e veren Sâre'nin İsmâil'in doğması üzerine kıskançlığa kapılıp onlarla bir arada yaşamak istemediğini İslâmî kaynaklar da kaydeder. Allah Hz. İbrahim'den, Hacer ile İsmâil'i Mekke'nin bulunduğu yere götürmesini ister. Hz. İbrahim zürriyetinden bir kısmını Beytülharâm'ın yanına bırakır.
Hâcer ile İsmâil'i Mekke'nin bulunduğu yere bırakan ve kendisi Filistin'de yaşayan Hz. İbrahim, ilk çocuğu koşar çağa gelince onu kurban etmekle imtihan edilir. Hz. İbrahim bu imtihanı başarır ve mükâfat olarak geriden gelecekler arasında ismi ebedîleştirilir. Hz. İbrahim zaman zaman Mekke'deki Hâcer'i ve İsmâil'i ziyaret eder. Bazı rivayetlere göre Hz. İbrahim Filistin'den Mekke'ye üç defa gitmiştir.
İlk seyahatini Allah'ın buyruğu üzerine burakla yapmış, onları bugünkü Beytullah'ın bulunduğu yere bırakmıştır. Ailesini ziyaret için Mekke'ye ikinci defa gittiğinde Hâcer'in vefat ettiğini öğrenmiş, İsmâil'i de görememiştir. Kâbe'nin temellerinin yükseltilmesi emrini aldığında üçüncü defa Mekke'ye gitmiş ve oğlu İsmâil ile birlikte Beytülharâm'ı bina etmiş ve haccı ilân etmekle görevlendirilmiştir.