Arama
Tirmizi kimdir? Tirmizi el-Cami’u’s Sahih’i nasıl kaleme aldı?
Tirmizi, İslam tarihinin en önemli muhaddislerinden biridir. Hadis öğrenmeye 25 yaşındayken başlayan Tirmizi, dönemin önemli muhaddislerinden ders aldı. Uzun yıllar Buhari'den de ders alan Tirmizi, Buhari ve Müslim ile aynı hocalardan ders aldığı için kendilerinden hiç hadis nakletmedi. Hadis ilminde üstün bir yere sahip olan Tirmizi, fıkıh konusunda derin bir bilgiye, keskin bir zekaya ve güçlü bir hafızaya sahipti. Hadis rivayet ederken tespiti zor önemli kusurları tespit edebilen Tirmizi, Buhari ve Müslim'den sonra üçüncü güvenilir kaynak olarak bilinirdi. Tirmizi'nin doğuştan âmâ olduğu söylense de rivayetlerde takvası sebebiyle gözlerini kaybedinceye kadar ağladığı söylenir. Peki, Tirmizi kimdir? Tirmizi el-Cami'u's Sahih'i nasıl kaleme aldı?
Tirmizî hadis ilminde önde gelen âlimlerden biridir. İbn Hibbân bir muhaddiste bulunması gereken öğrendiği hadisleri derleme, tasnif etme, ezberleme ve müzakere etme vasıflarının Tirmizî'de bulunduğunu söylemiştir.
Zehebî de el-Câmiʿu's-Sahîh'in onun hadis ilminde imam ve güçlü bir hâfıza sahibi olduğunu, ayrıca fıkhı çok iyi bildiğini ortaya koyduğunu ifade etmiştir. Tirmizî, hadislerin sıhhatini zedeleyici mahiyette, tesbit edilmesi son derece zor gizli kusurları mükemmel şekilde bilen çok az sayıdaki hadis âlimlerinden biridir. İlel sahasında meydana getirdiği eserlerle güçlü bir hadis tenkitçisi olduğunu ispat etmiştir.
Bu yetkinliği sebebiyle Tirmizî, eserine almak istediği bir konuya dair sahih hadis bulamadığı durumlarda bazı zayıf hadisleri almakta sakınca görmemiş, fakat bunların senedlerini tenkit ederek râvilerinin ne ölçüde güvenilir olduğunu belirtmiştir.
Bazı âlimler onun hem ilel hem cerh ve ta'dîl sahasındaki otoritesi sebebiyle eserinin Sahihayn'dan sonra üçüncü sırada yer alması gerektiğini söylemiştir. Hadisleri seçerken bir fakihin o hadisi delil olarak kabul etmesine özellikle dikkat ettiğini söyleyen Tirmizî, iki hadis dışında eserindeki bütün rivayetlerin kendisiyle amel edilen hadis niteliği taşıdığını ileri sürmüştür.