Arama
Üç aylar ile ilgili 20 kavram
İslam aleminde Recep, Şaban ve Ramazan'ı kapsayan manevi yenilenme ve arınma mevsimi üç aylar, bugün başladı. İslam dininde mübarek sayılan beş gecenin dördü de bu aylarda yer alıyor. Mukaddes sayılan, dini vecibelerin yerine getirilmesi konusunda daha hassas davranılan bu aylarda, nafile namazların kılınması, oruç tutulması ve günahların mağfireti için tövbe edilmesi tavsiye ediliyor. Üç aylar ile ilgili 20 kavramı derledik.
Sözlükte "yukarıdan aşağıya inmek, gelmek, konaklamak" mânasında masdar ve "iniş" anlamında isim olan nüzûl kelimesi ilâhî kitapların, özellikle de Kur'an'ın Allah katından gelişini ifade eder. Kur'an'da 261'i fiil kalıplarında olmak üzere yaklaşık 300 yerde geçen nüzûl kavramı ile su, rızık, Allah'ın ordusu, azap, şeytan, melek, huzur ve sükûn, rûhu'l-emîn vb.ne atıf yapılmış, bunların yanında Tevrat, İncil ve Kur'an'a, ayrıca Kur'an yerine kullanılan hak, zikir, nur, âyet ve sûre kelimelerine nisbet edilmiştir.
Rûhu'l-kudüs tabiri Kur'an-ı Kerîm'de üçü Hz. İsa, biri Kur'an'la ilgili olan dört ayette geçmekte, dördünde de Cebrâil kastedilmektedir. Hz. İsa hakkındaki ayetlerde onun Rûhulkudüs ile desteklendiği, Nahl suresinde ilâhî vahyin Rûhulkudüs vasıtasıyla indirildiği bildirilmektedir.
Hatm ve hıtâm sözlükte "örtmek, mühürlemek, bir şeyi tamamlayıp sonuna ulaşmak" gibi mânalara gelir. Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar yüzünden veya ezbere okuyarak bitirmeye, ayrıca Ṣaḥîḥ-i Buḫârî başta olmak üzere tanınmış hadis kitaplarını okuyup sona erdirmeye hatim (hatim indirmek, hatmetmek) denilmiştir.
Hz. Peygamber'in ana rahmine düştüğü kabul edilen receb ayının ilk cuma gecesi, bilhassa Türk-İslâm kültüründe cami ve tekkelerde özel programlarla Regaib kandili olarak kutlanmaktadır. Bu vesileyle mevlid türüne benzeyen manzumeler yazılmış, bunların bir kısmı kandil gecesi okunmak üzere bestelenmiştir.
Miraç mûcizesi hemen bütün Müslüman milletlerin medeniyetlerine edebiyat, mûsiki, minyatür, hat ve kitap sanatları bakımından kuvvetle yansımıştır. Ancak bu konudaki eserlerin mi'râciyye veya mi'râcnâme adıyla daha çok İranlılar'la Türkler tarafından ortaya konulduğu, en çok eserin verildiği edebiyat alanını minyatür, hat ve kitap sanatlarının takip ettiği, mûsikinin ise sadece Osmanlılar'da mevlid gibi bir form oluşturduğu görülmektedir.