Arama
300 yıl saklanabilen Semerkant kağıdı
Semerkant, Türk diyarlarından kadim bir şehirdir. 8. yüzyılda başlayan dut ağacı kabuğundan kağıt üretme serüveni günümüzde bu güzide kentte devam eder. Diğer türlerine göre oldukça dayanıklı olan dut ağacı kabuğunu sizler için araştırdık. İşte 300 yıldan fazla saklanabilen Semerkant kağıdı…
8. YÜZYILDA ÇİNLİLER ARACILIĞIYLA KEŞFEDİLDİ
🔹 Özbekistan'ın gözde kenti Semerkant, Türk tarihinin en önemli unsuru olarak kabul edilen gelenek ve göreneklere ışık tutmakta. Bahsettiğimiz bu kültürel envanterlerden biri de dut ağacı kabuğundan kağıt üretim serüveniydi.
🔹 Dut ağacı kağıdı veya Semerkant kağıdı olarak bilinen bu kağıt türü, 8. asırdan itibaren bölgede kullanılmaya başlanmış ve kısa süre içinde meşhur olmuştu.
DOĞU VE BATI KÜLTÜRÜNÜN KESİŞTİĞİ NOKTA
🔹 Tarihi İpek Yolu güzergahında yer alan Semerkant, uzun yıllar doğu ve batı kültürünün ortak noktasını temsil etti. İşte tam olarak bu konumda üretilen kağıtlar, geçmişte gördüğü ilgiyi günümüzde de devam ettirdi.
🔹 İpek Yolu'nun bilinen en eski tarihi M.Ö. 130 olarak bilinmekte. Dut ağacının kabuğundan elde edilen kağıt üretiminin tarihini de böylece bu kadar eskiye götürmemiz mümkün.
DUT AĞACINDAN ÜRETİLEN KAĞIDIN SERÜVENİ
🔹 Tarihi kaynaklarda edinilen bilgilere göre; 751 senesinde Özbekistan topraklarında meydana gelen savaşta, Semerkant Beyliği askerleri bir grup Çinliyi esir almıştı. Onlarda kurtulmak adına, askerlere geleneksel zanaatlarından olan dut ağacı kabuğundan kağıt üretiminden bahsedilmişti.
🔹 Hatta kurtuldukları takdirde bu zanaatı onlara öğreteceklerini dile getirmişlerdi ve dedikleri gibi de yaptılar. Çinliler tarafından öğretilen üretim türü, Semerkant bölgesinde yaygınlaştı.
EN İYİ ÖZELLİKLERE SAHİP KAĞIT TÜRÜ
🔹 Semerkant adı verilen bu kağıt çeşidinin ünü, bilindiği kadar 9. ve 10. asırlarda Asya kıtası dışında Avrupa'ya kadar ulaştı. Hatta kaynaklarca, o dönemlerde kaleme alınan eserlerin çoğunun, Semerkant kağıdı üzerine yazıldığı bilinmekte.
🔹 10. yüzyıla gelindiğinde ise dünyadaki en pürüzsüz, dayanıklı, ince ve hatta mürekkebi fazla emmeyen kağıt çeşitleri, Semerkant merkezli kağıt üretim atölyelerinde, üretilir hale gelmişti.
10 GÜNDE KAĞIDA DÖNÜŞÜM
🔹 Dut ağacı kabuğunun kağıda dönüşümü oldukça sabır gerektiren bir iş çünkü bu dönüşüm tam 10 günü sürmekte. Günümüzde de Semerkant'ın İpek Yolu turizm bölgesinde, kağıt atölyesinde bu işi devam ettiren Nekruz Nimetiyev, bu zanaat için yüzyıllar öncesinin teknikleriyle çalıştıklarını dile getirdi.
🔹 Eskiden bu iş, Doğu Türkistan'ın başta Hotan şehri olmak üzere pek çok kent ve köylerde devam ederken günümüzde dut ağacı kabuğundan kağıt üretimi yalnız Semerkant'ta yaşatılmakta.