Arama
Anadolu'nun geleneksel giysileri
İnsanoğlu var olduğundan bu yana her ortamda, içinde bulunduğu durum ve sosyal statüsünün gerektirdiği şekilde kişilik özelliklerine uygun olarak giyindi. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de bir gereklilik arz eden giyinme, moda denilen sosyolojik, kültürel ve ekonomik etkenleri de beraberinde getirdi. Toplumun ve bireylerin inançları, görgü kuralları, eğitim seviyeleri, yasalar, iklim, yaş grupları, folklorik değerler ve ülkelerin içinde bulundukları yönetim şekli ise bu etkiyi biçimlendirdi.
Manisa'da pazar yerinde günlük giysileri içinde Naldökenli bir kadın
Anadolu giysi kültürü, erkeklerden çok kadınlar üzerinde izlense de Halk oyunları yani folklor bunun dışında kalıyor. Folklor giysilerinde, erkeklerin geçmişten günümüze neler giydiklerini görmek mümkün. Folklor çalışma ve derlemelerinde özellikle erkeklerde zaman zaman stilize edilmiş özgünlük hakim. Bunların temel kaynakları da köy düğünleri ve halk oyunları. Günlük yaşamda ise erkekler özgün giysiler yerine batı tipi giysileri tercih eder.
Konya (Kulu) köylerinden günlük giysi örneği
Başlıklar
Başlık giysinin en görkemli parçası ve gerçek bir statü sembolü. Anadolu'da kadın ve gelin başlıklarının yüzlerce değişik türü var. Anadolu geleneklerinde doğumdan ölüme kadar giyilen başlıklar, yaşa ve sosyal duruma göre değişiyor. Genç kızı, sözlü, nişanlı, yeni gelin, gelin, öksüz hatta kentliyi, zengini, yoksulu bu başlıklardan anlamak mümkün. Gelin başlığının üzerinde çoğunlukla genç kızın yüzünü gizlemek için bir de başörtüsü kullanılıyor. Başörtüsünde ise "tülbent" ve "mermerşahi" çok yaygın.
Kazdağ Türkmenleri'nde gelin ve damat giysileri
Yazma adı verilen başörtülerinin çevresi mutlaka oyalı. Bunlar bazen başa bir bez kemerle oturtuluyor. Altın takı ve süslemeler de başlıktan itibaren başlıyor. Başlıklarda altın yaygın ancak gümüş ve beyaz madeni para şeklinde takılara ve zincirlere de çok rastlanıyor.
Bele mutlaka bir bez kuşak bağlanır. Çoraplar renkli ve genelde evde eğrilmiş iğliklerden, evin kadını tarafından örülüyor. Her türlü giysinin üzerine genellikle düğmeli veya çıtçıtlı bir cepken giyiliyor. Entariler uzun, bazen üzerlerinde el ve tığ işi var.
Otantik giysileriyle Naldöken Türkmen kadınları ve çocukları
Giysilerde kırmızı tonları başta olmak üzere pembe, sarı beyaz, mavi, turuncu, bordo, siyah ve laciverte ağırlık verilir. Yeşil ve kahverengi çok az kullanılır. Püskül ve makrame birçok giyside görülür. Nadir de olsa çarığa rastlanır. Kemerde ip çoğunlukta ama bazen yuvarlak iri tokalar da var. Çubuk, zikzak, su, çiçeklerden alınmış desenler çok yaygın.
Tokat Almus yöresi şehirde yaşayan bir kadın ve köyde yaşayan otantik giysili annesi
Anadolu giysi kültüründe Toroslar 'da yaşayan göçebeler yani Yörüklerin önemli bir yeri var. Yörüklerin aslı 9'uncu ve 11'inci yüzyıllardan itibaren Orta Asya'dan kalkıp Anadolu'ya yerleşen Türkmen ve Oğuz boylarına dayanıyor. Gerçek Türk boylarından gelen Yörükler, milli benliklerini hiç terk etmeden, giyim kültürlerini el değmeden günümüze kadar taşımayı başarmış. Yakın zamana kadar da kumaşlarını "ıstar" ve "upağac"ı denilen tezgâhlarda kendileri dokumuş.