Arama
Anadolu’nun Oxford’u Amasya
Anadolu'nun önemli kültür merkezi ya da Anadolu'nun Oxford'u; şehzadeler şehri ve birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmış, asırlarca Osmanlı Devleti'ne padişahlar yetiştirmiş bir şehir Amasya… Bu güzide şehrin tarihini, Süheyl Ünver'in de kaleme aldığı 'Amasya Defteri'ndeki notlar ile kısaca derledik.
-Taşın bu kısmını buraya nasıl sokarak intibak ettirmişler, doğrusu anlayamadım. Mimarlarımız da doğrusu hayret ettiklerini söylediler. Harika.
-Yörgüç Paşa da son cemaat mahallinde, açıkta, en güzel bir süslü pencere, taklidi.
-Yörgüç Paşa Camii Edirne sitilinde. Bu zatın dedesi Mihal Gazi. Vakfiyesi var. Yörgüç Paşa aile makberesi. Cami kitabesi harika. Harika nakışlar; burada, yanda kapı fevkinde. İçi emsalsiz, hatasız ve fevkalâde güzel. Istampaj yapmak lazım. Adeta taşa hak edilerek büyütülmüş tezhib gibi. Kitabe etrafı da mükemmel. Cami kilitli idi, açtılar. Camide yeni ve berbad kâğıtlar üzerine duvarlara yapışmış ve çerçeveli yazılar asılmış. Kötü şeyler. Doğrusu utandım.
-Taş işçiliği harika. Kuşlar girebiliyor. Oymalar arasında kuş yuvası.
- Serçeler girebiliyor. Burada ve Bayezid Paşa'da minare yok. Ahşap minareyi buraya koymuşlar. Taş bir yerde veya dama çıkarak ezan okuyorlar. Kapı solunda, Grekçe bir Hristiyani kitabe. Bir yanında vaftiz taşı.
II. Bâyezid Camii
-Bâyezid Camii kıble sağında nakışlar var. Vazolu bir servi. Bulutlu. Bursa'da Cem sultan türbesindeki gibi.
-II. Bâyezid vakfiyesi, Amasya'ya ait. Cemaziye'l-ûla. 901 tarihli. Aslı Ankara Vakıflar Arşivinde. Muammer Bey'de fotokopisini gördüm. Aslı altun tuğralı. Bu da öyle, Şemse cilalı yapılıp buraya göndermişler.
Şirvani Camii
-Türbe ve camiini ziyaret ettik. Müritleri tarafından yaptırılmış. 1308'de (M.1892) başlanmış. 1325'de bitmiş. Oğlu da orada metfun. Siraci. Hanımları bahçede metfun. Bu camide Sultan Bâyezid tarzını aynen almışlar. Amasya'nın bütün mimari eserlerinden parçalar var.
-Ulema ve devlet adamları Amasya'ya gelince, bence camilere mülhak tabhanelere misafir ediliyorlar. Mahalle işleri de camilerde yapılıyor. Hatırlı misafirleri buralarda misafir edilir. Ama cahiller mesele yapar.
Bimarhâne
-Daruşşifa Isıtma Tertibatı (mühim). Arkada özel bir külhandan yeraltından künk borularla ısıtma tertibatı. Ispartalı Mehmet Usta görmüş ve söylemiş. Bir kat tertibatı. Zira odalarda ocak yok.
-Amasya'da Lokman Hekim efsanesi meşhur. Darüşşifada bir yerde delileri bağlamak için zincir delikleri söyleniyor. Orta direğe delilerin bağlandığını gören ve söyleyenler var. Vakfiyesinde musiki kısmından bahs olunurmuş. Her başlık ayrı. Hepsi ayrı. Kapıların üstünde hususiyet yok. Bir salon var Selçuk tonozlarıyla muhat. Somun asma parçaları duvara sokulmuş.
