Arama
Asırlara meydan okuyan 3 tarihi külliye
Dünya sanat tarihinde de önemli bir yere sahip olan Selçuklu ve Osmanlı, gittiği her yere yüzyıllar geçse de silinmeyecek izler bıraktı. Başta sultanlar olmak üzere devlet yönetiminin çeşitli kademelerinde bulunan vezir, bey, paşa, sadrazam gibi devlet ricâliyle halktan hayır sahibi zenginler tarafından halka hizmet amacıyla külliyeler yaptırdı. Düzen ve güvenin simgesi olan bu yapılar, bir benzerine daha rastlanmayacak işçiliğe sahipti. Sizler için asırlara meydan okuyan Sahip Ata, Karacabey ve Yeşil Külliye hakkında bilmeniz gerekenleri derledik.
🔹Hankah, şehir merkezlerinde yer alan ve genellikle şeyhin, pirin türbesi bulunan geniş programlı tarikat yapılarıydı. Sahip Ata hankahı plan olarak 13. yüzyıldaki Selçuklu tekkeleri arasında en büyüğü ve simetriği olanıydı. Bu tarihe meydan okuyan eser, Merv ve Tirmiz bölgelerindeki 10 ve 13. yüzyıllara ait, merkezi kubbeli ve eyvanlı Orta Asya evleri ile oldukça benzer bir mimariye sahipti. Yapı 1584 yılına kadar zaviye olarak kullanıldı ve burada Abdurrahman İbrahim şeyhlik yaptı. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Sâhib Atâ Vakıf Müzesi olarak düzenlenip ziyarete açıldı.
🔹Suyu Meram çayından temin edilen hamam külliye içerisinde hankahın karşısında yer alır. Yapım tarihi bilinmeyen hamamın inşasında duvarında moloz taş; kemer, tonoz, kubbe ve üst örtüye geçişte tuğla kullanıldı. Bu tarihi tamam Selçuklu dönemindeki çifte hamamlarının en büyüğüdür. Simetrik plana sahip dikdörtgen şeklindeki yapının kuzey kısmı erkeklere, güney kısmı ise kadınlara aittir. 1934 yılında hamamın bir bazı bölümleri keçe imalathanesi olarak kullanıldı.
🔹Türbe bölümü ise taş ve tuğladan inşa edildi. Buraya hankahın kubbeli avlusunun kuzeydoğu köşesindeki kapıdan geçilirdi. İlk olarak Sahip Ata'nın iki oğlu Taceddin Hüseyin ve Nasreddin Hasan'ın, Akşehir Kozağaçta, Karamanoğlu Mehmet Bey ile yaptığı savaş sonucu şehit düşmesi üzerine inşa edildi. Sonraki yıllarda eski temelleri üzerine bugünkü türbe inşa edildi. Türbenin yapım tarihi, kubbenin oturduğu kemerin iç yüzündeki ayet kuşağının bitimine yazıldı. Burada "şu mübarek imaret 1283 senesi muharreminin iptidasında tecdit edildi" ifadesi yazılıdır.
🔹Üçü önde, diğerleri arkada altı adet çinili sanduka Sâhib Ata Fahreddin Ali'ye, büyük oğlu Tâceddin Hüseyin'e, küçük oğlu Nusretüddin Hasan'a, kızı Melike Hatun'a, muhtemelen torunu Şemseddin Mehmed'e aittir.
2006 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilerek, hankâh ve türbe kısmı müze olarak; cami ve hamam bölümleri ise asıl amacına uygun olarak hizmete açıldı. Müze içerisinde Anadolu Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait yazma eserler, ahşap ve madeni malzeme, halı ve kilim eserlerinin yanı sıra Sakal-ı Şerif ve Kâbe örtüsü gibi kutsal emanetlerde bulunur.
📍Sahip Ata Külliyesi'ne nasıl gidilir?
Konya'nın merkezinde Atatürk Anıtı'na yakın ve Arkeoloji Müzesine komşu bir konumdadır. Sahibata caddesi üzerindedir.
Karacabey Camisi ve külliyesi, şehirlerin düzen ve güvenliğinin sağlanması amacıyla sur dışında yeni yerleşim yerlerinin oluşmasına öncülük eden önemli eserlerden biriydi.
🔹Karacabey Camisi ve külliyesi, başkentin önemli tarihi mirasları arasındaydı. Külliye 1440 yılında, Fatih Sultan Mehmed'in kumandanlarından Celalettin Karaca Bey tarafından Hamamönü olarak bilinen mevkiye inşa edildi. Cami, türbe, imaret, çeşme, hamam, ahır binaları ve mahzen gibi bölümleri bünyesinde barındıran külliyeden günümüze sadece cami, türbe, çeşme ve hamam ulaşabildi. Günümüzdeki yeni yaşam alanlarının gelişmesiyle cami ve türbe, Hacettepe Üniversitesi Merkez Yerleşkesi'nin sınırları içinde kaldı. Tarihi hamam ise Talatpaşa Bulvarı üzerinde kendi adını verdiği Hamamönü semtinde hizmet veriyor.
🔹Külliyenin içinde yer alan cami, misafirhaneleriyle zaviyeli camilerin klasik örneklerinden biridir. Sultan II. Murat dönemi mimari özelliklerini taşıyan yapının son cemaat yeri olarak bilinen alanın 5 kubbesinin yanında, caminin iç mekânı sade bir görünüme sahiptir. Karacabey Camisi'nde, zaviyeli yapıların mimari özelliği olan ibadet mekanının iki yanında bulunan ve birer kapıyla ana ibadet alanına bağlanan kare yapılar bulunur.