Arama
Aslan figürü aslında ne anlatıyor?
Türk tarihi boyunca bayraklara, paralara, tahtlara ve mimari eserlere işlenen aslan motifi; "gücün, kuvvetin, cesaret"in sembolü olmuştur. Pek çok hükümdar tarafından "hakimiyetlerinin göstergesi" olarak kullanılmıştır. Peki, aslan figürü gerçekten de gücün bir göstergesi mi yoksa alışılagelmiş bir sembol olduğu için mi tercih ediliyor?
*Fotoğrafta Erzurum Yakutiye Medresesi'ndeki aslan motiflerini görmektesiniz
ASLAN FİGÜRÜNÜN MAHİYETİ
🔸 Büyük Selçuklu Devleti'nden sonra Anadolu Selçukluklularda da görülen aslan figürü, hükümranlık simgesi olarak kullanılmaktadır. Bunun somut örneği Sultan I. Alaeddin Keykubat'ın minyatürüdür. Kahire Milli Kütüphanesi'nde yer alan Keykubat'ın zırhındaki aslan figürleri bulunmaktadır.
🔸 Günümüze kadar ulaşan Selçuklu ve Osmanlı eserleri olan; Afyon Ulu Camii, Kayseri Battal Camii, Hunat Hatun Medresesi, Tuzhisarı Sultan Hanı, Karatay Hanı ve Akşehir Taş Medrese gibi yapılarda aslan motifi işlenir.
*Sultan I. Alaeddin Keykubat kimdir?
I. Alaeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1220-1237 yılları arasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'ne en parlak günlerini yaşatan bir yöneticidir.
*Fotoğrafta Alaaddin Camii'nde bulunan aslan başı figürünü görmektesiniz
İMPARATORLUĞUN SEMBOLÜ
🔸 Türkler tarih boyunca bir figür olarak kullanılan aslanları zaman içinde ehlileştirmiş ve onları muhafız dahi yapmışlardır. Onları özel olarak besleyebilmek için "aslanhane" adında özel alanlar dahi yapmışlardır.
🔸 İslam öncesi ve sonrası Türk devletlerinde aslan isminin çokça kullanıldığını biliyoruz. Bu durum Osmanlı döneminde değişmiştir. Padişahlar, bu adı kullanmayı pek de tercih etmemişlerdir. Ancak aslana yüklenen anlam imparatorluğun son dönemlerinde daha da artmıştır.
*Fotoğrafta, Beylerbeyi Sarayı Mermer Köşkü'nün girişince "Dinlenen Aslanlar" heykelini görmektesiniz*
ASLANHANE-İ HASSA
🔸 16. yüzyılda Asya ve Afrika'dan getirilen aslanları muhafaza etmek için Topkapı Sarayı'na Arslanhane-i Hassa inşa ettirilir. Osmanlı sultanlarının bu hayvanları sergilemeleri ve kontrolleri altında tutmaları sadece kendi tebaalarına değil diğer hükümdarlara karşı da bir güç göstergesi olmuştur. Bu hayvanların günlük yemek ihtiyaçları için etler ayrıldığını ve onların bakımıyla ilgilenen arslanhane muhafızlarının olduğu bilinir.
🔸 Arslanhanelerin varlığına Evliya Çelebi'nin meşhur eseri Seyahatnamesi'nde de rastlanır. Aslanların düğünlere ve sünnetlere dahil edilerek halkı eğlendirmesi hedeflendiği söylenir. Bir başka seyyah Reinhold Lubenau ise bu arslanhanelerde kurt, pars, sıtlan gibi hayvanların da olduğunu ifade eder.
*Evliya Çelebi kimdir?
Evliya Çelebi, 17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden ve az sayıdaki 17. yüzyıl nesir yazarlarındandır.Yaklaşık 50 yıl Avrupa, Batı Asya ve Mısır topraklarını gezmiş, gördüklerini de Seyahatname adlı 10 ciltlik eserinde toplamıştır.
*Reinhold Lubenau kimdir?
Reinhold Lubenau, Tarih, Tarihsel Olaylar ve Kişiler kategorilerinde eserler yazmış bir yazardır.
*Fotoğrafta, Beylerbeyi Sarayı Mermer Köşkü'nün girişince "Dinlenen Aslanlar" heykelini görmektesiniz*
BEYLERBEYİ SARAYI'NDA ASLAN YETİŞTİRMEK
🔸 Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde aslanhanelere yüklenen mahiyet daha da artmıştır. Abdülmecid sonrası tahta geçen Sultan Abdülaziz aslanlara merak sarar. Aslanhaneler baştan ihya edilir.
🔸 Bir rivayete göre Sultan Abdülaziz, Beşir adındaki yaşlı bir aslanın zincirlerini çözdürerek ara ara onunla bahçede yürüyüş yaptığı söylenir. Hatta bir başka rivayete göreyse sultan bir aslan ile güreşir.
↪ Sultan'ın aslanlara olan merakının sonucunda Beylerbeyi Sarayı'na küçük bir aslanhane inşa ettirdiği bilinir.
Sultan Abdülmecid kimdir?
Sultan Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un Bezmialem Sultan'dan olan oğludur.
*Sultan Abdülaziz kimdir?
Sultan Abdülaziz, 32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Valide Sultan'ın oğlu, Abdülmecid'in kardeşidir. 31 yaşında iken tahta geçmiştir. Tahttan indirilip öldürülen son padişah olmuştur.
*Fotoğrafta, Beylerbeyi'nin bahçesinde aslan heykelini görmektesiniz*
BİR GÜÇ GÖSTERGESİ
🔸 II. Abdülhamid döneminde Gülhane'deki aslanhane genişletilmiş ve Yıldız Sarayı'na yeni bir aslanhane yapılmıştır. Bu da aslında Sultan Abdülhamid'in, Sultan Abdülaziz devrinde başlayan aslanlara karşı ilgisinin nereden geldiğini göstermektedir.
🔸 Sonuç olarak aslan motifinin eşyalarda kullanılması bununla da kalınmayıp beslenmesi, onlara ayrılan alanların olması esasında birer güç göstergesidir. Hem halka hem de yurdışından gelen seyyah ve diplomatlara "biz güçlüyüz ve güçlü olmaya devam edeceğiz" mesajıdır ki, bu mesaj yerine hep ulaşmıştır.