Arama
Avrupa’nın ‘Gotik’ eserlerine ilham veren İslam mimarisi
Avrupa'daki Gotik mimari tarzının kökeninin nereden geldiğini biliyor musunuz? Müslüman mimarlar bu eserlerin kaynağının İslam mimarisi olduğunu savunuyorlar. Bu görüşü paylaşanlardan biri de 17'inci yüzyılda yaşayan ve o dönemde 80'in üzerinde mimari proje gerçekleştirmiş olan İngiltere'nin en ünlü mimarlarından Sir Christopher Wren'di. Wren, bu düşüncesini Saracen Teorisi adı ile kaleme almıştı. Peki, bu teori mimari ile ilgili başka hangi ilginç bilgileri içeriyordu?
Sir Christopher Wren'e göre modern Gotik farklı bir alandan türemişti. Wren, Gotik mimarinin ilhamını ise şu sözlerle dile getirmişti:
"Şu anki adıyla modern Gotik farklı bir alandan türemişti. O, eserlerinin hafifliğiyle, kot ve kesitlerinin aşırı cesurluğuyla, süslemelerinin zarafeti, bolluğu ve güzelliğiyle diğer tarzlardan ayrılır. Eski Gotik tarzının sütunları ne kadar kalınsa bu türün sütunları da o kadar incedir; bu kadar hafif olan bu eserlerin mimarı ağır Gotlar olamaz.
Onuncu yüzyılda yani Gotların Roma İmparatorluğu'nun yıkıntıları üzerine kurduğu tüm krallıkların yıkılmasından birkaç yıl sonra, hem de Got adının tamamen unutulduğu bir dönemde kullanılmaya başlamış bir mimari tarzı nasıl onlara izafe edilebilir?"
Gotik mimari olarak adlandırılan bu yeni mimari tarz, Wren'e göre ancak Mağribîlere ya da şiir ve mimaride aynı zevki dile getiren Müslüman Araplara izafe edilebilir nitelikteydi ki, bu ikisi aynı şeydi.
Araplar gerek şiiri ve gerekse mimariyi fazlaca zarifleştirmiş, gereğinden fazla süslere boğmuştu.
Her ikisinde de hayal gücü fazlaca kullanılmıştı; ancak bu hayal gücü Müslümanların gösterişli binalarını da, düşünce biçimleri gibi sıra dışı kıldı.
Wren bu iddiaya katılmayanlara, Fas'taki cami ve sarayları ya da Mağribîlerin İspanya'da inşa ettiği bazı katedralleri örnek gösteriyordu.
Bu tür binalara bilip bilmeden modern Gotik deniyor; ancak Wren bunların doğru adının Arap, Saracen ya da Moresk olması gerektiğini savunuyordu.
Wren, bu mimari tarzın Avrupa'ya Müslüman İspanya üzerinden geldiğini söylüyordu.
Ona göre, Araplar güçlerinin zirvesinde oldukları dönemin tamamını eğitim ve öğrenmeyle geçirdiler: Felsefe, matematik, fizik ve edebiyat okudular.
Okuma aşkı bir kere harekete geçmişti artık. İspanya'ya çok da uzak olmayan her yerde bu müellifler ve onların Yunan yazarlardan Arapçaya, oradan da Latinceye yapılan çevirileri okunuyordu.
Arap fiziği ile felsefesi Avrupa'da yayıldı ve bunlarla birlikte mimari de yayıldı. Birçok kilise Saracen tarzında inşa edilmiş, kimileri de bu tarzdan az ya da çok etkilenmişti.