Arama
Aynalıkavak’ın duvarlarındaki Osmanlı musikisi
Haliç kıyılarını süsleyen Aynalıkavak Kasrı, Osmanlı döneminde "Aynalıkavak Sarayı" ya da "Tersane Sarayı" olarak bilinen yapılar grubundan günümüze ulaşabilen tek örnek. Tarihsel kaynaklarda, yörenin Bizans döneminde de imparatorlara ait bir dinlenme yeri olduğu belirtilir. Merhume Gevheri Osmanoğlu ve varisleri, 1984 senesinde saz, nota ve taş plaktan oluşan koleksiyonlarını sergilenmek üzere, Aynalıkavak Kasrı'na bağışlar. Bunun üzerine, Aynalıkavak Kasrı'nın, Sultan III. Selim'in yaşayıp besteler yaptığı bir mekân olması sebebiyle, bir Türk musikisi merkezi yapılması projesi doğar.
Aynalıkavak Kasrı, tersaneye açılan Tersane Kapısı, Hasköy'e açılan Hasköy Kapısı ve Okmeydanı'na açılan Okmeydanı Kapısı olmak üzere toplam üç ana kapıdan oluşur. Dîvânhâne ve Beste Odası'nda pencere üstlerinden dolaşan bir frizde dönemin tanınmış şairleri Şeyh Gâlib ve Enderûnî Fâzıl'ın, kasrı ve III. Selim'i öven şiirleri Hattat Mehmed Esad El Yesârî tarafından ta'lîk hat ile yazılmıştır. Deniz cephesinde iki, kara cephesinde tek katlı kütlesiyle Osmanlı klasik mimarlığının son ve ilginç yapılarından biri olan Kasır; süsleme açısından da çağının beğenisini yansıtmakta, özellikle besteci Sultan III. Selim dönemi kültürünün pek çok öğesini bünyesinde barındırmaktadır.
Hasbahçe içinde bilinen ilk yapı Kaptan-ı Derya Halil Paşa'nın Sultan I. Ahmed için yaptırdığı kasırdır. Sarayın setler halinde yükselen geniş bahçesinde Haliç'e bakan yeni kasırlardan biri de Sultan III. Ahmed'in şehzadeleri için düzenlediği sünnet düğününe sahne olan Aynalıkavak Kasrı'dır. Fakat zaman içinde tersanenin büyüyüp genişlemesiyle birer birer yapılar yok olur. Geriye sadece Aynalıkavak Kasrı kalır. Yapı bugün ki görünümünü ise III. Selim döneminde kavuşur.
Aynalıkavak Kasrı, Lale Devri olarak anılan dönemin yaşantısını hatırlatan bir yapı olarak üç yüz yıldır Haliç kıyılarını süsler. Kasrın kara tarafındaki cephesi tek, deniz tarafındaki cephesi iki katlı yapılmış. Çifte divanhane çevresinde gelişen üç sofalı planıyla 18'inci yüzyıl Osmanlı saraylarının geleneksel özelliklerini birebir yansıtıyor.
Sultan III. Selim'in altın yıldızlı tuğrası pencereleri üzerinde Yesarizade'nin hat ile yazdığı Enderuni Fazıl'ın Aynalıkavak Kasrı'nı öven 54 beyitlik şiiri dikkatleri üzerine çekiyor. Üstelik bunu yapan hat ustası Yesarizade'nin sağ kolu doğuştan felçlidir ve sol kolu ile sadece hat yapabilmektedir. III. Selim'in lirik ve akıcı bestelerini yaptığı düşünülen Arz Odası'nın pencerelerinin üzerinde yine Yesarizade'nin hatla yazdığı Şeyh Galib'in III. Selim'i öven 36 beyitlik şiiri yer alıyor.
Bu dönemin özelliği olan revzenli tepe pencereleri, geniş saçaklı çatıları, iç dekorasyonda bulunan yerleşik sedir düzenlemeleri, geleneksel ısıtma biçimini oluşturan mangalları artık yok olmuş bir geçmiş yaşam biçiminin görünümlerini sergilemektedir. Restorasyonu ve tefriş çalışmaları tamamlanarak 5 Kasım 2010 tarihinde ziyarete açılan Aynalıkavak Kasrı'nın alt katı, Sultan III. Selim'in sanatkâr ve mûsikîşinâs kişiliğine uygun olarak tarihî Türk çalgılarının sergilendiği bir müze haline getirilmiştir.