Arama
Batı bilimine yön veren Müslüman alim; Abdurrahman es-Sufi kimdir?
Döneminin en büyük bilim adamlarından biri olan Abdurrahman es-Sufi, yaptığı çalışmalarla astronomi bilimine yön verdi. Çalışmaları uzun yıllar hem Doğu hem de Batı'da takip edilen alimin kullandığı doksan dört terim de modern gökbilim literatürüne girdi. Peki, birçok bilim adamını etkileyen, Ay'daki bir kratere dahi ismi verilen Abdurrahman es-Sufi'nin bilime katkıları nelerdi?
Abdurrahman es- Sûfî'nin çalışmasında kullandığı Arapça terimler, uzun yıllar hem Doğu hem de Batı'daki astronomi çalışmalarında kullanıldı. Sufi'nin kullandığı doksan dört terim modern gökbilim literatürüne girdi.
Abdurrahman el-Sufi'nin oluşturduğu yıldız cetvelinin başlangıcı Hicri 20 Ramazan 353, Miladi 30 Eylül 964 İskender takvimine göre 1276 yılının ilk günüdür.
Abdurrahman es-Sûfî, 'küçük bulut' olarak tanımladığı Andromeda Galaksisi'nden ilk kez bahseden bilim adamıdır.
Yemen'de görünen, Macellan'ın 16. yüzyıldaki yolculuğuna kadar Batılılar tarafından bilinmeyen Büyük Macellan Bulutu'nu da tanımladı. Bunlar, Samanyolu Galaksisi haricinde yeryüzünden gözlemlenen ilk galaksilerdi.
Çıplak gözle Küçükayı'nın parlaklığını doğru olarak saptadı ve bazı yıldızların çift olduğunu belirleyen ilk bilim adamı oldu.
Abdurrahman es-Sûfî'nin yaptığı gözlemler hayranlık uyandıracak derecede doğrudur. Es-Sufi boylamları, Batlamyus'un bulduğu boylamlara 66 yıl için 1 derece olmak üzere, toplam 42 derece 41 dakikalık bir sabit miktar ekleyerek buldu.
123,5 cm çaplı bir halka kullanarak, Dünya'nın eğimini 23 derece 33 dakika 45 saniye olarak hesaplamıştır.
Abdurrahman es-Sufi'nin gök cisimlerinin uzaklığını ölçmek için kullandığı rumh = 14B = Andromedae ve Pegasi'nin uzaklığı; zira' = 1 /6 rumh = ZB 20; şibr 113 zira'; esba = 1/32 zira' gibi birimler, uzaklıkların belirlenmesinde doğru sonuçlar elde etmesini sağladı.
Abdurrahman es-Sufi, ılım noktalarında gecikme olayını hesaba kattığı için yıldız kanunlarını Batlamyus'tan daha doğru tespit etti. Böylece Müslüman âlim es-Sufi, kozmografik harita hazırlama geleneğinin modern çağa ulaşmasını sağladı.
Abdurrahmân es-Sûfî, modern araştırmalar tarafından sabit yıldızlar astronomisi alanının üç büyük bilgininden birisi olarak nitelendirilir.
Prof. Dr. Fuat Sezgin Abdurrahmân es-Sûfî'nin, gök atlasını sadece Arap öncelleri tarafından yapılan katkılar ve kendi gözlemleri temelinde genişletmekle kalmamış, ayrıca yeni pozisyon verileriyle gösterip yeni parlaklık ölçeklerine göre gruplandırdığını söyler.