Arama
Cezeri’nin olağanüstü makineleri ve Kitab-ül Hiyel
Müslüman bilim adamlarından El Cezeri'nin 13'üncü yüzyılda kaleme aldığı Kitab-ül Hiyel'deki makine çizimlerinin çalışır makinelere dönüştürüldüğü, Cezeri'nin Olağanüstü Makineleri sergisi ziyarete açıldı. 'Kitab-ül Hiyel' adlı kitaptan yola çıkılarak hazırlanan sergide mekanik tarihinin hikâyesi ilham verici şekilde sunuluyor. Gelin 'Kitab-ül Hiyel'in ilham veren hikâyelerinden derlediğimiz bilgiler neticesinde kısa bir El Cezeri yolculuğuna çıkalım.
Robotikle ilgili bilinen en eski kaydın Tarentumlu Archytas (İ.Ö. 430)'den sonra El-Cezerî'ye ait olduğu ve yaptığı daha gelişmiş otomatik makinelerin bugünkü robot teknolojisinin temelini oluşturduğu söylenebilir. Günümüz robot konseptinin ilk olarak M.Ö. 450'lerde, Yunan matematikçi Taren'in "The Pigeon" adlı mekanik bir kuş tasarladığı ve bir Türk mucit olan El Cezerî'nin su saatleri, mutfak aletleri ve su ile çalışan müzikal aletler (otomatlı) tasarladığını ve yaptığını belirtmektedir.
''Harikalar Kitabı'', mühendislik uygulamalarıyla ilgili olarak bugüne ulaşan en eski el yazmalarından biri olarak kabul ediliyor. Bu eşsiz kitapta, ilk insansı robotlardan krank miline teknoloji devriminin öncü aletleri yer alıyor. Renkli resimleri ve anlatım tarzıyla başlı başına sanat eseri olan bu kitap sergide görücüye çıktı.
Cezeri'nin makinelerinin ölçekli ve/veya yeniden yorumlu interaktif rekonstrüksiyonları, Ziyaretçilere bilimsel ve mekanik prensipleri yakından tanıyabilme imkânı sunacak. Ayrıca misafirler, sergi içerisindeki düzenekleri hem görme hem de deneme fırsatı yakalayacak.
Serginin hikâyesi mekaniğin canlı nesneleri ile anlatılıyor, ancak tarihsel bağlamı vurgulamak ve arka planı göstermek için bilimsel açıdan zengin, geniş bir poster havuzu olacak. Sergide yer alan her şeyin bir anlamı olacak ve bunlar posterlerde açığa çıkacak. Öte yandan sergi tam bir görsel şölen. Bu görselliği desteklemek için mekanik aletlerin dönemin saray ve toplum hayatındaki yerini gösteren dev tablolar serginin her yerinde ziyaretçilere sürpriz sahneler sunacak.
Mekaniğin hikâyesi tarih ve toplumdan bağımsız olarak düşünülmemiş. Bu sebeple çalışan aletlere ek olarak bazı tarihi, mimari ve kültürel unsurların replika ve maketleri, sergiyi zenginleştiren kurulumlar olarak misafirlerin ilgisine sunulacak. Hama bölgesinde yer alan su çarkları, Selçuklu ve Artuklu rölyefleri, balmumu heykeller, Cezeri'nin renkli dünyasını gösteren karakterleri gibi birçok replika, serginin hikâyesini tamamlayacak.