Arama
Çiniyle bezeli cami: Gökmedrese
Amasya'nın gözde eserlerinden biri olan Gökmedrese, şehrin Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından inşa ettirilir. Bu güzide yapı, dönemindeki diğer eserlerden farklı özelliklere sahiptir. İşte, Gökmedrese hakkında bilmeniz gereken birbirinden kıymetli o bilgiler...
EN GÜZEL DETAYLAR
🔹 Caminin bulunduğu alana giriş yaptığınızda açık bir avlu sizleri karşılar. Bu güzide eser, Osmanlı döneminde inşa edilen camilere nazaran yüksekte bulunmaktadır.
🔹 Ağaç işçiliğinin en güzel örneği bu yapıda yer almaktadır. Restorasyon yapılmadan önce kullanılan caminin kapısı, günümüzde Amasya Müzesi'nde sergilenmektedir.
*Ağaç işçiliği nedir?
Ahşap işçiliği, marangozluk, ahşap oyma gibi ahşaptan öğe üretme faaliyeti veya becerisidir.
*Amasya Müzesi
Amasya Arkeoloji ve Mumya Müzesi veya Amasya Müzesi 1958 yılında kurulmuş etnografya, arkeoloji ve mumya müzesidir.
GÖKMEDRESE'NİN MİMARİ YAPISI
🔹 Caminin sekizgen biçimli kubbesindeki mavi çiniler, bu yapıyı özel kılmaktadır. Hem cami hem medrese olarak kullanılan dikdörtgen planlı yapının kalın duvarları kesme taştan örülmüştür.
🔹 Caminin büyük, eyvanlı ve beşik tonozlu bir girişi vardır. Geometrik desenler ve pencerelerdeki işçilikler Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerini teşkil etmektedir.
GÖKMEDRESE'NİN YAPILIŞ AMACI
🔹 Gökmedrese'nin inşa edilme amacına Hankah-ı Mesudi Şeyhi İbik Baba'nın menfi faaliyetleri gösterilebilir. Baba İlyas'ın halifesi İzzeddin İbik Baba'nın bir Moğol iş birlikçisi olduğunu söylenir.
🔹 Hatta Hüsameddin, Amasya'da Babaîlerin sayısının gün geçtikçe arttığını ve Amasya'daki Selçuklu Emirlerinin İbik Baba'ya meylettiklerini, Selçuklulara karşı Moğolları galeyayana getirdiğini söyler.
*Babaîler kim?
Babâ'îyye ya da Babâîlik, Horasan doğumlu olan Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır. Bu tarikatın üyelerine de "babaîler" denmektedir.
*İbik Baba kim?
Amasya'da Babaî Tekkesi'nin şeyhliği yapan isim.
İBİK BABA'NIN AMASYA'DAN KAÇIŞI
🔹 Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay, İbik Baba'nın kışkırtıcı faaliyetlerinden ötürü Gökmedrese'yi inşa ettirir.
🔹 Mevlana'nın halifesi olan Şeyh Veliyüddin Ahmet Dede'nin liderliği ile Mevleviler ve Gökmedrese'nin müderrisi Gıyaseddin Mahmud Garmini'nin başını çektiği Amasya alimleri, gerçekleştirilen münazaralarda İbik Baba'yı yenerler.
🔹 Tehlikeli düşünceleri ve faaliyetleri ile sorguya çekileceğini anlayan İbik Baba, Mısır'a kaçar fakat orada beklediği muameleyi göremez. Bunun ardından İlhanlı yöneticilere sığınır. Burada ise Türkler hakkında yürüttüğü karalama çalışmalarına devam eder.
*Şeyh Veliyüddin Ahmet Dede kimdir?
Müneccimbaşı Ahmed Dede olarak bilinen Şeyh Veliyüddin Ahmed Dede, Amasya'da Mevlevi şeyhi olarak görev alır.
ŞEHRİN EN GÖRKEMLİ YAPISI
🔹 Gökmedrese, müstakil bir medrese olarak değil de az sayıda talebe okutulan yapı olarak inşa edildiği bilinmektedir. Ters T planlı Gökmedrese, 1266 yılında tamamlanır.
🔹 Torumtay'ın vakfiyesinde, bu camide yoksullara "tam üç öğün yemek verilmesi" yazmaktadır. Fakat bu yapı bir zaviye değildir.
↪ Fakat zamanında hac vazifesini ifa eden ve memleketlerine dönen hacılar, zemzem suyunu, eserin girişindeki bölüme getirerek cami cemaatine ikram edermiş.