Arama
Dersaadet'in Sayfiyeleri
Türkçe'de köşkler, konaklar dışında bir de kasırlar vardır. Kasır kelimesi Arapça bir kelime olup, batı dillerinde karşılığı Şato dur. Türkçe'de padişah veya padişah ailesi tarafından yapılmış sayfiye binalarına denir. Önemli olan nokta hanedan ailesi tarafından yapılmış olmasıdır. Hanedan dışında birinin yaptırdığı yapılara kasır ismi verilemez. Kasır yapılarının büyük veya küçük olma zorunluluğu yoktur. Küçüksu Kasrı, Ihlamur Kasrı, Tophane Kasrı gibi yapılar çok küçük olmasına karşın, Aynalıkavak Kasrı, Koşuyolu Adile Sultan Kasrı ve Beykoz Kasırları büyük binalardır.
Ünlü yazar yapı için: "Duvarları yeşilimsi bir renge boyanmış, yeri kireç ve mermer bir sıva ile örtülü, dört köşe bir salondu" der. İzleyen satırlar bu büyük salonun büyük bir ıhlamur ağacına bakan tek penceresi ve ortasındaki fıskiyeli küçük havuzu konusunda da bilgi verir. "Kocaman yemiş ağaçları bu taraçayı gölgeliyor.Beş altı ihtiyar ıhlamur, gölgeledikleri damın üstüne dallarını ve yapraklarını seriyorlardı. İncecik bir fıskiyeden suyun şırıldadığı dört köşe küçücük bir havuz, küçük evin önünde görülüyordu. Üç beş basamaklı başka bir merdiven aşağı yukarı yarım dönümlük bir sebze bahçesine iniyordu" sözleri ise, su öğesini ve doğayı ihmal etmeyen geleneksel bir yaşama biçimini tanımlamaktadır.
MASLAK KASRI
2. Abdülhamid'in 8 yıl yaşadığı Maslak Kasrı
İstanbul'da Büyükdere Caddesi'nde, İstinye ve Tarabya kavşakları arasında bulunan Maslak Kasrı, II. Mahmut döneminde inşa edilmiş ve Abdülaziz döneminde gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra da bugünkü halini almıştır. II. Abdülhamit Maslak Kasrı'nı av köşkü ve dinlenme yeri olarak kullanmıştır. Ayrıca Abdülhamit, V. Murat'ın tahttan indirildiğini ve yeni hükümdar olduğunu Maslak Kasrı'nda öğrenmiştir.
Kasrın bölümleri; Kasr-ı Hümayun, Mabeyn-i Hümayun, Paşalar Dairesi, Çadır Köşkü ve Limonluk'tan oluşmaktadır. Mimari açıdan diğer Osmanlı eserlerine oranla daha sade bir görünüme sahip olan köşkün farklı bölümlerinde Abdülhamit'in tuğrası yer almaktadır.
Kasr-ı Hümayun: Bu bölümde Sultan Abdülhamit'in çalışma ve yatak odası sergilenmektedir. İki kattan oluşan binanın girişinin iki tarafında sütunlar üzerine oturtulmuş balkon yer almaktadır. Odaların tavanları ise renkli kalem süslemeleriyle donatılmıştır.
Mabeyn-i Hümayun: Sultanın özel dairesi olan bu yapı, oldukça küçük ve tek katlıdır. Buradan geçerek ulaşılan limonlukta birbirinden kıymetli bitkiler, fern ağaçları, muzlar, kamelyalar bulunmaktadır.
Çadır Köşk: Kasrın dikkat çeken bölümlerinden biri olan Çadır Köşk, sekizgen bir planda inşa edilmiş ve ahşap işçiliğiyle ziyaretçileri kendisine hayran bırakıyor.
Paşalar Dairesi: Tek katlı olarak inşa edilen dairenin içinde bir de hamam bulunmaktadır.
Yapıların Şehzade Abdulhamid Efendi'nin zevkine göre şekillenmesinde İstanbul'da yaşayan Rum asıllı Mimar Vasilaki İonnidis'in(Yuvanidis) önemli etkisi olduğu söylenebilir. Sultan II. Abdulhamid'in "şehzade" ve "veliahd" statüsünde yaklaşık sekiz yıl kullandığı Maslak Kasrı yapılar topluluğu, bir şehzadenin her türlü ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde tasarlanmış, adeta küçük bir saray olarak yapılandırılmıştır. Bu dönemde yapılar Şehzade Abdulhamid Efendi'nin alışılmış saray ve sefahet ortamından uzak bir yaşam sürdüğü, çiftlik hayatı yaşadığı ve 1876 yılına kadar daimi olarak ikamet ettiği ilk şehzade yapısı olmuştur.
Maslak Kasırlarına geldiğinde yirmi altı yaşında genç bir şehzade olan Abdulhamid Efendi, nispeten gözden uzak olan yapılarda münzevi bir yaşam sürmüş; ilmi, siyasi, mesleki ve ekonomik anlamda imrenilecek bir konuma gelmiştir. Marangozluk, çiftçilik, ticaret, bilimsel yöntemlerle bahçe bakımı ve oluşturduğu seralarda nadir bitki türlerinin yetiştirilmesi kendisinin özel merakları ve uğraşları arasında yer almıştır.