Arama
Dünyanın ilk Müslüman kadın mucidi
İlk Müslüman kadın astronomi bilimcisi olarak bilinen Meryem El-İcliyye, kadınların bilimsel sahada pasif kaldığı bir dönemde babasının yanında öğrendiği usturlap imal etme ile astronomi alanında kendisini geliştirir. Usturlap, eski zamanlarda astronomi ölçümlerinde kullanılan bir alettir. İcliyye, usturlabı geliştirerek gök cisimlerin yüksekliğini ölçmüş, saat kullanımının henüz yaygın olmadığı bir zaman diliminde vakitlerin saptanmasına öncü olmuştur. Başka bir deyişle İcliyye'nin yaptığı bu buluş bugünün akıllı saatlerin, pusulanın, navigasyonun ve GPS'nin atası sayılır.
🔎 Usturlap; tabiri caizse akıllı saatlerin, pusulanın, navigasyonun, GPS'nin atası sayılır. Meryem el İcliyye, büyük ve aynı zamanda taşınabilir olmayan bir usturlap yerine dünyanın taşınabilir ilk usturlabını yapmıştır. İcad ettiği usturlap ile de gök cisimlerinin yüksekliğini ölçmeyi başaran kişidir.
🔎 Bu yaptığı ilkle gök cisimlerinin konumunu öğrenmesini sağlayarak namaz vakitleri saptanır ve kıblenin bulunması, icadı sayesinde kolaylaşır.
🔎 Meryem El İcliyye'nin yaşadığı zamanın yöneticisi, Meryem El İcliyye'yi sarayına davet eder ve çabasını, çalışmalarını takdir eder. Hatta kendisine her türlü yardım vereceğini söyler.
🔎 Meryem el İcliyye'nin kendisine sunulan teklifi kabul etmesiyle usturlabı sarayda üretmeye başlar ve İcliyye, orada istihdam edilir.
🔎 El-Usturlabi olarak da bilinen El-İcliyye, ustaca yaptığı usturlablarla yaşadığı dönemde oldukça dikkat çeker. Usturlabın ünü kolay taşınması, sezgisel ve esnek olmasından kaynaklanır.
🔎 Usturlabı geliştirdiği bu karmaşık yapılı icat Bağdat'ın idarecisi Seyfüddevle'nin dahi takdirini kazanır. İcliyye bunun üzerine saraya davet edilir.
🔎 Meryem el-İcliyye, Seyfüddevle'nin takdirini kazanmakla da kalmaz ve onun desteğini de alır. Sarayda istihdam edilen el-İcliyye'nin imkanları da geliştirilir.
🔎 İcliyye, sarayda yönetimin sipariş ettiği usturlapları imal etmeye başlar. El-İcliyye, Suriye'nin kuzeyindeki Halep şehrinde usturlap imal eder. Hamisi 944 - 967 yılları arasında şehrin yönetimini elinde bulunduran Seyfüddevle'dir.
🔎 Meryem El-icliyye, erken dönem İslam medeniyetinde bilim alanında çalışan bir kadının belgelendiği ender örneklerindendir. Günümüzde, hanımların bilim alanında çalışması için fırsatlar önemli ölçüde artmış olsa da bilim ve mühendisliğin birçok alanında erkeklerin sayıca üstünlüğü devam etmektedir.
🔎 Zaman geçtikçe Biruni gibi büyük alimler yıldızların yerini bir çark ile belirleyen mekanik usturlablar da geliştirirler. Bunlar Şamin ve Ez-Zerkali tarafından geliştirilmiş ve mekanik saatin temelleri ortaya çıkarılmıştır.
◽ Meryem El-icliyye'nin bugüne kadar hiçbir usturlabı imzası bulunamadığından teyit edilemediği için bulunamamıştır.