Arama
Edebiyat ve müzikte “babalar ve oğullar”
Geleneksel sanatımızda hem görgü hem de genetik yollarla aile mesleğini devam ettirme süreci başarıyla ilerledi. Öyle ki nazımla geleneğin kol kola verdiği klasik şiir ve bunun yanı sıra müzik, uzun yıllar devam etmesini bir ölçüde de baba- oğul şairlere borçluydu. Sizler için şiir ve müzik dünyasında birbirlerine ilham kaynağı olmuş baba ve oğul ikilileri derledik.
Nâbî'den bir asır sonra yaşayan ve Raşid isminde şair bir babaya sahip Maraşlı Sünbülzade Vehbî, oğlu Lütfullah için kaleme aldığı Lütfiyye serlevhalı mesnevisinde şairlikle ilgili birtakım tecrübelerini oğluna aktarır. Bu arada, tezkire yazarı Fatîn'in (ö. 1867) verdiği bilgiye göre diğer oğlu Vehbizâde Hayrullah Hayrî Efendi, aşk ateşiyle kor gibi tutuşan mısraların sahibi bir şairzade şairdir.
Avni mahlasıyla aşıkane ve rindane şiirler yazan Fatih Sultan Mehmed, hem toprak hem de gönül fethederken, oğulları Adlî mahlaslı II. Bayezid ve Cem mahlaslı Cem Sultan şiir vadisinde ona ayak uydururlar. Her biri divan sahibi bu üç isimden Adlî ve Cem, tarihin en dramatik kardeş kavgasının baş aktörleri olsalar da şiir söyleyişi bakımından aynı duyguları paylaşırlar.
İkisi de şair olan iki şehzade kavga eder de araya şiir girmez mi? Her ikisi de şair olan Cem Sultan ile kardeşi II. Bayezid arasında şiir yolu ile yapılan düellolar, meşhur beyitlerin ortaya çıkmasına vesile olur. Cem Sultan ile kardeşi II. Bayezid arasındaki mücadele sadece savaş meydanları ve siyasi mücadele şeklinde değil, edebi anlamda da devam etti. Her iki kardeş birbirlerine şiirler yollayarak karşılıklı serzenişler ve imalar da bulundu. İki kardeş arasında söz düellosu hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Yine dedesi gibi Selimî mahlasını seçen II. Selim ve Muradî mahlasıyla şiirde söz sahibi olan oğlu III. Murad şairzade şair olarak gösterilebilecek diğer sultanlardan sadece biridir. II. Selim'in Saruhan sancak beyliğiyle Manisa'da bulunduğu sırada Bozdağ yaylağında doğdu. Manisa'daki şehzadeliği döneminde özellikle hocası Hoca Sâdeddin Efendi, defterdarı Kara Üveys Çelebi ve haremi idare eden Râziye Kalfa'nın etkisi altında kaldı. Şehzadelik yıllarında idarî işlere pek karışmadı, tahtın tek vârisi olarak rahat bir hayat sürdü, vaktini Manisa yaylalarında geçirdi. Bu arada şehirde Murâdiye Camii'nin inşasını başlattı. Jacopo Ragozzoni'nin 1571 tarihli raporuna göre Murad yetenekli, iyi eğitim görmüş, dinine son derece bağlı, babası ve diğer ileri gelenler tarafından çok sevilen bir şehzadeydi.
II. Selim
Dönemi Osmanlı kültürünün klasik formunun zirvesine ulaştığı bir devir olarak tanımlanan III. Murad, "Murâdî" mahlasıyla dinî ve tasavvufî şiirler kaleme almıştır. Şiirleri bazı mecmua ve tezkirelerde yer alır. Bazan ibhama bürünen Arapça ve Farsça gazelleri, padişahın arzusunu yerine getirmek ve atıyyeler almak için zamanın edipleri tarafından şerh edilmiştir.