Arama
Evliya Çelebi'nin hac yolculuğu
Elli bir yıl boyunca 7 iklimi gezen Evliya Çelebi, 10 ciltlik bir seyahatname kaleme aldı. Bu eserle yalnızca yaşadığı döneme değil, birçok farklı milletin kültürel birikimine de ışık tuttu. Gittiği şehirler hakkında yazılar yazan Evliya Çelebi, kutsal topraklara yaptığı yolculuğunda da bu geleneği bozmadı. Peki, Evliya Çelebi, çıktığı hac yolculuğunda nelerden bahsetmişti?
Evliya Çelebi, Seyahatname'de de belirttiği üzere; Rum, Arap ve Acem'de, İsveç, Leh, Polonya ve Çek'te 51 yıl boyunca 7 iklim ve 18 padişahlık yeri gezip dolaşmıştır. Gezip gördüğü kale sayısı ise 7.060, şehir sayısı ise 257'dir.
Bugün bu coğrafya üzerinde tam bağımsız veya federal olarak 40'dan fazla devlet bulunur. Bunların büyük bir kısmı da Osmanlı Devleti'nden ayrılmadır.
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde övgüyle söz ettiği Darüşşifa
Yaşının ilerlemesi dolayısıyla artık hac görevini de yerine getirmek isteyen Evliya Çelebi, gördüğü bir rüya üzerine İstanbul'dan ayrılıp Mekke ve Medine yollarına düştü. Peygamber Efendimizin kabrini ziyaret etmek isteyen Evliya Çelebi'nin çıktığı kutsal topraklar yolculuğu, Mekke- Medine hac rotası hakkında da bilgi verir.
1671 yılında gerçekleştirdiği hac yolculuğuna daha önceden de niyetlenmiş, fakat bu isteğini gerçekleştiremeden Şam'dan geri dönmek zorunda kalmıştı.
Evliya Çelebi'nin, Kadir gecesinde Eyüp Sultan'ı ziyaret ettikten sonra evine geldiği ve o gece rüyasında babasını ve hocasını gördüğü, her ikisinin de kendisine hacca gitmesini tavsiye ettiği rivayet edilir.
Seyyah, hac yolculuğuna 21 Mayıs 1671 tarihinde çıktı. Çelebi, bu hac seyahatini ise Seyahatnamesinin 9. cildinde anlattı.
Evliya Çelebi, klasik hac güzergahının dışında bir rota tercih etti. Bursa, Kütahya, Afyon, Manisa, İzmir ve bazı Ege adalarını ziyaret ettikten sonra Aydın, Muğla, İstanköy, Rodos, Antalya, Adana, Maraş, Ayıntab (Gaziantep) şehirlerini dolaşarak Hac kafilesinin toplanma merkezi Şam'a gitti. Şam'da surre alayına katıldı.
Hz. Ali Kuyusu'nun orda ihrama giren Evliya Çelebi, kutsal topraklara birlikte geldiği surre alayının emini Hüseyin Paşa'dan izin alıp Ravza-i Mutahhara'nın yolunu tutar.
Evliya Çelebi, Mescid-i Nebevî'yi ziyaretini anlatırken Peygamber Efendimizin mescidine girişini şöyle anlattı: "Hazret-i Resûl-i Hudâ ve Muhammed Mustafâ ol rahmeten lil-âlemîn câmi'-i şerîfinin Bâb-ı Selâm'dan bu hakîr duhûl etdükde sâ'ir uşşâkları gibi ayak üzre gitmeyüp balık gibi bu âsî yüzümü hâk-i izzetine süre süre bî-dest ü bî-pâ sürüne sürüne giderdim."
Evliyâ Çelebi, Osmanlı'nın Mescid-i Nebevî'deki faaliyetlerinden de bahsetti. III. Murad tarafından gönderilen 7 m. yüksekliğindeki minber, Hz. Peygamber'in mihrabının sağında ve minberinin yerinde durmaktadır. Bu minber, Mescid-i Nebevî'de günümüze ulaşmıştır.
Çelebi, Seyahatnamesi'nde Medine'de yüz on sekiz tane medrese olduğunu yazar. Medine'deki Cennetü'l-Baki mezarlığını da en ince ayrıntısına kadar anlatıp buradaki sahabelerden bahseder.
Daha sonra ise, Kuba Mescidi, Hz. Ali Cami ve Hz. Aişe Mescidi'ni ziyaret etti. Bu ziyaretler ardından Hz. Peygamberin elleriyle diktiği iki hurma ağacının altında iki rekât namaz kıldı.