Arama
Geçmişten günümüze çığır açan bilim insanları
Tarih boyunca bilim ve teknolojiye katkısı olan Türk bilim adamları astronomi, tıp, matematik ve mantık alanında sayısız eser kazandırdılar. Farabi'den Ali Kuşçu'ya, Türkiye'nin ilk atom mühendisi Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre'den Nobel Ödüllü bilim insanımız Prof. Dr. Aziz Sancar'a kadar pek çok Türk bilim adamı geçmişten bugüne küresel ölçekte ses getiren çalışmalarıyla bilim ve teknolojiye yön verdiler.
Kanser tedavisindeki 'sirkadiyen saat' (ritmik saat) de önemli bilim adamımız Aziz Sancar tarafından bulundu. Bu buluşuyla DNA onarımı günün belli saatlerinde artıp belli saatlerde de minimum seviyeye indiğini keşfeden Sancar, bu sayede vücuttaki DNA onarımının minimum olduğu zamanı tespit edip, kanser hücrelerine ilaç verip, bu hücrelerin ölmesini sağladı. Böylece DNA onarımı potansiyelinin en az olduğu zaman ilaç tedavisi uygulanarak, hem ilacın etkisini çoğaltılacak hem de yan etkileri azaltılabilecek.
Aziz Sancar, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Bu çalışmasında hücrelerin hasarlı DNA'yı tamir ederek genetik bilgiyi nasıl koruduklarını moleküler düzeyde haritaladı. Aziz Sancar'ın DNA'nın onarım mekanizmasını moleküler seviyede göstermeyi başaran bu çalışması sayesinde, yaşayan hücrelerinin fonksiyonlarını nasıl sürdürdüğü, kalıtsal pek çok hastalığın moleküler seviyede nedeni, kanser gelişimi ve yaşlanmanın mekanizmaları gibi pek çok alanda kesin sonuçlara dayalı çok önemli bilgiler elde edilebildi.
Aziz Sancar tarafından geliştirilen bir testle, insanlarda DNA'daki hasarlı nükleotidlerin çevresindeki 27 nükleotidin nasıl kesilip atıldığı ve "doğru" nükleotidlerin bu boşluğa nasıl yerleştirildiği bulundu. Sancar, bu mekanizmanın 16 gen tarafından sentezlenen 16 protein ile işlediğini keşfetti. Ayrıca Aziz Sancar, insan genomundaki DNA onarım genlerinin bütün bir haritasını yayımladı.