İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'ne sanal yolculuk

Osmanlı'nın has bahçelerinden biri olan Gülhane Parkı, Müslüman bilim adamlarının, bilim tarihine katkılarını ortaya koyan bir müzeye; İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi'ne ev sahipliği yapıyor. Geçen yıl vefat eden Prof. Dr. Fuat Sezgin'in kurucusu olduğu, Müslüman bilim adamlarının ortaya koydukları icatların örneklerinin yer aldığı müze, bir taraftan bilimsel eserlerin estetik ve öğreticiliği, diğer yandan bıraktığı intiba ve kazandırdığı bilgi ile özel bir yere sahip. İslam, Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, İslam dünyasının bilimler tarihindeki sürecini de eserleri ve belgeleriyle ortaya koyuyor. Ayrıca müze, bilim tarihi açısından doğu-batı ilim kültürünü birleştiren bir köprü niteliği taşıması bakımından da gelecek kuşaklar için önem arz ediyor. Fuat Sezgin'in Fikriyat'ta yer alan tüm yazılarını okumak için tıklayın. İslam bilimleri tarihine adayan Prof. Dr. Fuat Sezgin'in öncülüğünde kurulan müzede 8-16. yüzyıllar arasında Müslüman bilginlerce icat edilmiş çeşitli bilim ve teknoloji aletleri sergileniyor. 700'den fazla eserin sergilendiği müzeye her yıl yeni eserler eklenerek gelişimi devam ettiriliyor. Müzede, İslam bilim tarihinde ilk defa ortaya konulan icatlar; Müslüman bilim adamlarının keşifleri, ve çalıştıkları döneme mahsus bilim merkezlerinin maketlerinin yer alırken müze, bu alanda dünyadaki en büyük merkezlerden biri olma özelliği taşıyor. Coğrafya, gemicilik, zaman ölçümü, geometri, optik, tıp, kimya, mineraloji, fizik, mimari, teknik ve harp tekniği sahalarında sistematik bir düzenle sergilenen eserler, İslam bilimlerinin büyük keşif ve muazzam buluşlarını göstermekle birlikte bu keşif ve buluşların değişik yollardan Avrupa'ya geçip orada kabul bulduğunu ve alınarak özümsendiğini nefis bir görsellikle ziyaretçilerine apaçık bir şekilde sunuyor. Böylece bilimler tarihinin de bir bütün olduğunu, gerçeğe uygun, hislerden ve ön yargılardan uzak, tam bir objektiflikle ispatlıyor. Gülhane Parkı içindeki İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, 09:00 – 18:00 saatleri arasında haftanın yedi günü ziyarete açık. Ziyaret ücreti 12 TL. Müzekart geçerli. Sultanahmet'ten Sirkeci'ye doğru tramvay yolunu takip ederek Gülhane Parkı'na gelebilirsiniz. Adres: Cankurtaran Mh., Taya Hatun Sk 8A, 34122 Fatih/İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nde, Müslüman bilim adamlarının bilime sağladıkları katkılar; 'Astronomi, Coğrafya, Denizcilik, Saatler, Geometri, Optik, Tıp, Kimya, Mimari, Fizik ve Teknik, Savaş Tekniği, Mineraller ve Fosil Oluşumlar, Antik Objeler ile Orientleştirici Stilde Avrupa Camı ve Seramiği' olmak üzere farklı bölümlerde anlatılmış. İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Gülhane Parkı içerisinde Saray Sur Duvarına bitişik Has Ahırlar Binası'nda yer alır. Has Ahır (İstabl-ı amire); Osmanlı Dönemi'nde, padişahın ve yakın hizmetinde bulunan kimselerin atlarının bulunduğu ahırlara denilmiştir. İslam Bilim Tarihçisi Prof. Dr. Fuat Sezgin tarafından hazırlanan ve 24 Mayıs 2008 yılında açılan müze, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Frankfurt Üniversitesi Arap İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü, Prof. Dr. Fuat Sezgin, Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK) arasında 16.01.2007 tarihinde imzalanan protokole göre faaliyet göstermektedir. 3500 m² 'yi kapsayan sergi alanı ve toplam 570 adet alet, cihaz kopyaları, maket ve model koleksiyonu ile alanında Türkiye'de ilk, Frankfurt'tan sonra dünyada ikinci örnek teşkil eden müze olması açısından önem arz etmektedir. Astronomi bölümü müzenin 1. katında 1, 2 ve 3 nolu bölümlerde yer alıyor. Müze iki kattan oluşmaktadır. Üst katta; müze ile ilgili çeşitli görsellerin izlenebildiği Sinevizyon Salonu, Astronomi, Saat Teknolojisi, Denizcilik, Savaş Teknolojisi ve Tıp Bölümü bulunmaktadır. Astronomi bölümü 2 Astronomi bölümü, İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nin en çok ilgi gören bölümlerinden biri. Gök küreler, rasathaneler, rasathane araçları, gündönümü halkası, usturlaplar burada yer alıyor. Semerkand Rasathanesi hakkındaki videoyu izlemek için tıklayın. Madenler bölümü Alt katta ise; Madenler, Fizik, Matematik-Geometri, Şehircilik ve Mimari, Optik, Kimya ve son olarak da Coğrafya ile ilgili harita ve çeşitli harita çizimlerinin sergilendiği bölüm bulunmaktadır. Sinevizyon salonu Sinevizyon salonu birinci katta bulunuyor. Devamında astronomi, saat ve denizcilik teknolojisi, savaş teknolojisi ve tıp bölümü yer alıyor. Sergi salonlarının tamamında, İslam bilim adamlarının ortaya koydukları eserlerin model ve maketleri sergilenmektedir. Müzenin bahçe kısmında ise, üzerinde Halife el-Me'mun'un 9. Yüzyılda yaptırdığı Dünya Haritasının kopyası olan yerküre ile 22 Haziran 2013 tarihinde açılan İbn-i Sina'nın el-Kanun fi't-Tıbb kitabının ikinci cildinde bahsedilen, tıbbi bitkilerden 26' sının bulunduğu İbn-i Sina Botanik Bahçesi yer almaktadır. Saat ve Denizcilik Bölümü Saat ve denizcilik teknolojisi müzenin birinci katında yer alıyor. Müze teşhir salonlarında, El-İdrisi'nin, Halife el-Me'nun'un haritasını temel alarak çizdiği Dünya Haritası'nın kopyası, Takiyeddin'in 1559 yılında yaptığı Mekanik Saati, el-Cezeri'nin (1200 yılları) kitabından Fil Saati ve Hacamatı, Ebu Said Es-Siczi'nin Planetaryum'u, Abdurrahman eş- Sufi'nin gök küresi, Hıdr el-Hucendi'nin Usturlabı, 12. Yüzyılda Abdurrahman el-Hazini tarafından yapılan su ve ağırlık prensibine göre çalışan Dakika Terazisi, İbn-i Sina'nın el-Kanun fi't Tıp Kitabı gibi, daha birçok önemli bilim adamlarının, İslam Medeniyetinin 9. ve 16. yüzyıllar arasındaki yaratıcılık döneminde gerçekleştirdiği bazı icatların kopyalarının örnekleri yer almaktadır. Savaş teknolojisi bölümü Bu kopyaların büyük bir kısmı, Frankfurt'taki Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi'ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü tarafından, yazılı kaynaklardaki tarif ve resimlere göre, çok küçük bir kısmı ise günümüze ulaşan eserlerin orijinallerine dayanılarak yaptırılmıştır. Savaş teknolojisi bölümü Elli yılı aşkın bir süredir, araştırmalar yaparak hayatını İslam bilim ve teknoloji tarihini tanıtmaya adayan ve İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi'nin kurucusu Prof. Dr. Fuat Sezgin, orijinal kaynaklar üzerinde yaptığı araştırma ve çalışmalarıyla bilim ve medeniyet tarihindeki gelişmelerin birbirinden kopuk olmadığını, aksine bir bütünlük arz ettiği görüşünü taşır. Matematik ve geometri bölümü Matematik ve geometri bölümü zemin katta yer alıyor. İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, bir taraftan bilimsel eserlerin estetik ve öğreticiliği, diğer yandan bıraktığı intiba ve kazandırdığı bilgi ile özel bir etkileyici güce sahip olmakla birlikte, geçmişteki İslam dünyasının bilimler tarihindeki süreci de eserleri ve belgeleriyle ortaya koyarak bugüne ve geleceğe ışık tutmaktadır. Ayrıca, bilim tarihi açısından doğu-batı ilim kültürünü birleştiren bir köprü niteliği taşıması bakımından da gelecek kuşaklar için önem teşkil etmektedir. Diş tedavisinde kullanılan aletler İslam kültür dünyasında geliştirilen, icat edilen alet ve cihazların benzeri maketlerini ortaya koyma fikri ile yola çıkan Prof. Dr. Fuat Sezgin, 80'li yıllarda Frankfurt Üniversitesi'ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü'nde bu düşünceyi hayata geçirme imkânı bulmuştur. Frankfurt'taki enstitüde teşhire konulan eserler kısa zamanda kabul görmüş ve benzer bir müzenin farklı coğrafyalarda yapılması için çok sayıda kişi ve kurum Prof. Dr. Fuat Sezgin'e müracaatta bulunmuştur. Hacamat aleti ile ilgili videoyu izlemek için tıklayın. Enlem ölçüm aleti 2005 yılında dönemin Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç söz konusu enstitüyü ziyaret etmiş ve aynı nitelikte bir müzenin İstanbul'da kurulması isteğini Prof. Dr. Fuat Sezgin'e bildirmiştir. Yıldızlar arasındaki mesafeyi ölçmeyi sağlayan alet videosunu izlemek için tıklayın. Fil su saati modeli İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Gülhane Parkı içinde yer alan tarihi Has Ahırlar binasını müze için tahsis edileceğini belirtmesi üzerine müze kuruluş çalışmaları başlamış, TÜBİTAK, TÜBA, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi katkıları sonucu 2007 yılı Ocak ayında müzenin kuruluş sözleşmesi imzalanmıştır. Bakanlar Kurulu kararı ile İstanbul Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi adını alan ve yan tarafında Bilimler Tarihi Enstitüsü kurulması resmen kararlaştırılan müze 24 Mayıs 2008 tarihinde ziyarete açılmıştır. Gülsuyu damıtma cihazı İstanbul Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nde, Müslüman bilim adamlarının astronomi, coğrafya, matematik, kimya, optik, tıp, mimari, savaş teknolojisi gibi alanlarda ortaya koydukları eserlerin model ve maketleri sergilenmektedir. Araştırmalar ve model yapımları devam ettikçe bu sayı artacaktır. Halife El-Memun'un Dünya Haritası Astronomi tarihinin tanıdığı ilk rasathaneler, Halife Memun'un adını taşır. Astronomiye ve bu dalın ilerlemesine yönelik yoğun ilgisi Halife Memun'u, biri Bağdat'ta, diğeri Şam'da iki tepeye birer gözlemevi kurmaya sevk eder. Memun, büyük araçlar ve aralıksız gözlemler yoluyla, öncekilerin ölçümlerinden daha kesin ölçümlere ulaşmayı hedefler. Halife Memun, astronomi tarihine, gerçek anlamda rasathane kuran ilk kişi olarak geçer. Dünyada ilk rasathaneler, Müslüman hükümdarlar tarafından kuruldu, zamanla dünyanın en büyük üç büyük rasathanesi olan Meraga, Semerkand ve İstanbul'da son derece hassas gözlemler yapıldı. Günümüze ulaşan dünya haritası bize, gemiyle aşılamaz okyanusu temsil eden koyu mavi su kütlesi ile çevrelenmiş açık mavi bir okyanus (el-Bahr el-Muhît) tarafından kuşatılmış meskun dünyanın belirgin bir ada biçimini göstermektedir. Haritanın üzerine küresel ölçekli bir derece ağı giydirilmiştir, birçok ölçeğe sahiptir ve dağların perspektifik tasvirini sağlayan bir birikimin kanıtını vermektedir. Hacamat aleti Binanın her iki katında da görülmeye değer birbirinden ilginç çalışmalar mevcut. 'Optik' alanında, 14. yüzyılda İslam kültürünün en önemli şahsiyetlerinden biri Kemaluddin el-Farisi'dir. Kemaluddin el-Farisi'nin optik alanında ulaştığı önemli araştırma sonuçlarından biri de gözbebeğinin yapısına ilişkin öğretisi olur. El-Farisi, kesilen bir koyundan aldığı göz üzerinde deneylerini yapar. İlk olarak, merceğin ön yüzeyinden gelen yansımayı tespit eder ve bu yansımayı kendi teorisi çerçevesinde mükemmel bir şekilde temellendirir. İlk Osmanlı Pusulası İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi'nde Müslüman bilim adamlarının, coğrafya alanındaki gelişmelere katkıları da var; buhar gücüyle çalışan aletlerin geliştirilmesiyle ilgili çalışmaları da, tıp ve matematik bilimlerine katkıları da… İki katlı müze binasının her iki katında da birbirinden ilginç bilgi ve objelere rastlamak mümkün. İki pistonlu otomatik su pompası İstanbul'da ilk defa -özellikle bu alan için kurulan müzede- sergilenen eserler, enstrümanların modelleri, cihazlar ve aletlerin yeniden yapılması, yazılı kaynaklarda geçen orijinal bilgilerden ve mevcut resimlerden esinlenerek ve aslına sadık kalınarak hazırlanmıştır. Mevcut haliyle bu müze, İslam bilim ve teknoloji tarihiyle ilgili dünya genelinde en büyük koleksiyonu bünyesinde barındırmaktadır. Kaynak: İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi

İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'ne sanal yolculuk

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'ne sanal yolculuk