Arama
İslam mimarisine has motif: Mukarnas
İslam mimarisine göz alıcı tasarımlarıyla zerafet ve ihtişam katan mukarnaslar, tasvirden uzak sanat anlayışının bir ürünüdür. Kahire'den İstanbul'a, İran'dan Konya'ya çok geniş bir coğrafyada örneklerine rastlanan göz alıcı mukarnasların barındırdığı detaylar hala gizemini korur.
KAVİSLİ MUKARNAS
🔸 Biçim olarak en sık kullanılan kavisli mukarnastır. Bu biçim, tavan ve duvarı birbirine bağlarken dairesel bir yüzey oluşturarak yumuşak bir geçiş sağlar.
🔸 Yaygın olduğu bölgelerdeki üslup farkları sebebiyle ikiye ayrılır. İran, Anadolu, Irak ve Suriye'de kullanılanlara doğu kavisli, Endülüs ve Fas bölgesinde görülenlere ise Batı kavisli mukarnas denir. Türkiye'de ise Bursa Demirtaş Paşa Camii, İznik Yeşil Camii, Bursa Ulu Camii ve Edirne Eski Camii'nde kavisli mukarnas biçimi kullanılır.
EĞİMLİ MUKARNAS
🔸 En yaygın türlerinden bir diğeri de eğimli mukarnastır. Tavan ve duvar arasında üçgen görünümü sunarak keskin bir geçiş sağlar. Kahire'de bulunan Akmar Camii ve Nişabur'daki birkaç yapıda yer alan mukarnaslar eğimli türün ilk örneklerinden sayılır.
🔸 Özellikle Bursa'da bulunan Yeşil Türbe, İznik Nilüfer Hatun İmareti ve İznik Yeşil Camii'de eğimli mukarnas biçimine rastlamak mümkündür.
DÜZ MUKARNAS
🔸 Diğer türlerine kıyasla daha sade bir görünüşe sahip olan düz mukarnasların yapımı açısından da daha kolay olduğunu söylemek mümkündür. Tavan ve duvar arasında doksan derecelik bir açıyla köşeli geçiş sağlanır.
🔸 Eğimli türde olduğu gibi düz mukarnas örnekleri Bursa'da yer alan Ulu Camii, Hüdavendigar Camii ve Hacı Ali Camii'nde bulunur.
OSMANLI MUKARNASI
🔸 Osmanlı mimarları, diğer İslam Devletleri'nden aldıkları mirası yeniden yorumlayarak özgün ürünler ortaya çıkarırlar. Mukarnas bezemelerinde de bu anlayıştan hareketle temel biçimlerini geliştirerek ileriye taşırlar. Bu nedenle Osmanlı, mukarnasın en gelişmiş örneklerinin görüldüğü İslam Devleti'dir.
🔸 Yıldız, çiçek, istiridye gibi şekiller örnek alınarak yeni tipler geliştirilir. Böylece Osmanlı mukarnasları daha karmaşık ve incelikli detaylardan oluşan bezemeler haline gelmiştir. Bunun sonucu olarak diğer mukarnas türlerine nispetle sanatsal değeri oldukça yüksektir.