Arama
İstanbul’da bulunan Yazma Eserler Kütüphaneleri
Matbaa icat edilmeden önce kitaplar kâtipler tarafından elle yazılırdı. Bu kıymetli eserler zamanla "yazma" adını aldı. Osmanlı devri yüzyıllar boyunca dünya için ilim ve kültür yuvası oldu. Yazmalar da bu anlayışın bir tezahürü olarak ortaya çıktılar. Sizler için İstanbul'da bulunan yazma eser kütüphanelerini derledik.
📌 Atıf Efendi Kütüphanesi, Köprülülerin Kütüphanesinden sonra Osmanlı Devleti'nde bağımsız binaya sahip ikinci kütüphanedir. Atıf Efendi, I. Mahmut döneminde defterdarlık yapmış ileri gelen bir devlet adamıdır. Kütüphane 1741 senesinde Vefa'da hizmet vermeye başlamıştır.
📌 Kütüphane binası 18. yüzyıl Osmanlı modern mimarisinin temel özelliklerini yansıtır. Pek çok kıymetli evraka ev sahipliği yapan kütüphane, zamanında ilim ehli tarafından tercih edilen epey popüler bir yapıdır. Atıf Efendi Kütüphanesi içerisinde meşhur şair Nefi'nin divanının yanı sıra birbirinden kıymetli Osmanlı yazmaları bulundurur.
📚 Kütüphane içerisinde 3228'i yazma olmak üzere otuz bin civarında kitap bulunmaktadır.
⚪ Vakfiye'den
"...talebe-ı ulumun ifade ve istifadesi mülahazasıyle..."
📌 Kütüphane binasını esasında Şeyhülislam Seyyid Feyzullah Efendi medrese olarak inşa ettirmiştir. Zaman içerisinde harabe haline dönen yapı tamir ettirilerek bir kütüphane vücuda getirmek isteyen büyük kitap sevdalısı Ali Emiri Efendi'ye tahsis edilmiştir. Bu şekilde hazırlanan kütüphane 1916 senesinde kurulur.
📌 Ali Emiri Efendi kendi topladığı eserleri bu kütüphanede ilim ve kitap meraklıları için bir araya getirerek büyük bir kültür hizmeti yapmıştır. İngiliz ve Fransızların kütüphanesini almak için teklif ettikleri büyük servetleri elinin tersi ile geri çevirmiş ismini dahi bu kıymetli yapıya vermekten imtina etmiştir.
📚 Divanu Lügati't Türk gibi bir başyapıtı barındıran kütüphane de paha biçilemeyen eserler bulunur. Yaklaşık otuz bin civarında olan bu kıymetli evrak, bugün araştırmacıların hizmetindedir.
⚪ Kitabesi
"Hâce Feyzullâh Efendi hazret-i müfti'l-enâm
Eyledi bünyâdına bu dâr-ı ilmin ihtimâm
Lafzan ü manen dedim itmâmına târîh-i tâm
Bin yüz on ikide hakkâ medrese oldu tamâm"
📍 Yahya Kemal kütüphane için şu dizeleri yazmıştır;
"Yekpâre nûr olan bu kütübhâne-i nefîs
Yekpâre servetiydi bu âlemde kendinin"
📌 Nuruosmaniye Camii ile Osmanlı'da mimari alanında yeni üsluplar denenmeye başlanmıştır. Bu yeniliklerden biri de Nuruosmaniye kütüphanesidir. Sultan I. Mahmut'un inşasını başlatıp nihayetini göremediği yapı III. Osman döneminde hizmete açılır.
📌 Zamanında I. Mahmud ve III. Osman'ın şahsi kütüphaneleri başta olmak üzere birçok yazma eser bu kütüphaneye nakledilerek etrafında bir ilim halkası kurulmasına vesile olunur.
📚 Kütüphanede 5053 adet kıymetli yazma eser bulunur. Şu sıralar restorasyonda olan kütüphanenin koleksiyonu Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesinde'dir.
📌 Topkapı Sarayı'nın içindeki kütüphane, padişahların koleksiyonlarını ihtiva etmesi bakımından epey önemlidir. 380 sene boyunca Sultanlara ev sahipliği yapan sarayda, ciddi bir kitap kültürü zaman içerisinde oturmuştur. Kütüphanede Arapça, Farsça, Türkçe, Yunanca, Latince, Sırpça, İbranice ve Süryanice yazma eserler bulunur.
📌 Kütüphane minyatür, cilt gibi sanat dalları açısından da epey zengindir. Hat ve ebru tablolarının da bulunduğu Kütüphane adeta Osmanlı saray ve ilmi hayatının olgunluğunu gözler önüne serer. Minyatür eserleri İslam Dünyasındaki en geniş koleksiyondur.
📚 Kütüphane 13450 adet dönemi için epey kıymetli yazma eseri bünyesinde barındırır.
📌 Hacı Selim Ağa 18. yüzyılın tanınan simalarındandır. Devlet içerisinde Darphane ve Tersane Eminliği görevleri almıştır. 1782 yılında yanı başındaki Sıbyan Mektebi ile açılan Kütüphane, kısa sürede ilim ehlinin yuvası halini almıştır.
📌 Kütüphane dijitalleşme aşamasını tamamlamıştır. Eserler büyük bir titizlikle bilgisayar ortamına aktarılarak araştırmacıların hizmetine sunulmuştur.
📚 Başlangıçta Hacı Selim Ağa'nın vakfettiği 1200 civarında kitaptan oluşan kütüphane koleksiyonu zamanla Üsküdar'daki Kemankeş Emîr Hoca, Nurbânû Sultan, Yakub Ağa, Aziz Mahmud Hüdâyî kütüphanelerinin de katılmasıyla zenginleşir. Hacı Selim Ağa Kütüphanesi'nde bugün 2887 yazma, 1538 matbu eser mevcuttur.
Muhibbî Divanından alıntılar okumak için tıklayın