Arama
Kadim el sanatı: Çömlekçilik
Kültürümüzde önemli bir yere sahip "toprak" ile yapılan bir sanat olan çömlekçilik, geleneksel el sanatlarımız açısından oldukça değerlidir. Geçmişten bugüne usta-çırak ilişkisi ile devam ettirilen bu sanat, günümüzde az sayıda usta tarafından yaşatılmakta ve ne yazık ki çırak yetişmemesi nedeniyle unutulmaya yüz tutmaktadır.
◼ Sonraki süreçte çömlekçilik hızla gelişerek günlük hayatın her alanında kullanılmaya başlanır. Tarihi süreç içerisinde bu sanatın teknikleri gelişir ve çömleklerin üzerine pişmiş topraktan figürler işlenir. Sonraki dönemlerde üzerlerine boya ile resim yapmaya başlanır.
◼ Antik Yunan aracılığıyla Roma'da yayılım gösteren çömlek kültürü, Roma ve Bizans üzerinden günümüze kadar gelir. Türklerin Anadolu'ya gelişiyle çini sanatıyla eş zamanlı olarak çömlek sanatı da gelişim gösterir.
ÇÖMLEK SANATININ ÇEŞİTLERİ
Geleneksel çömlekçilik
◼ Genellikle dünyanın her yerinde kullanılan bu yöntemde kil çamuru elde şekillendirilerek güneş ya da fırında pişirilir. Basit bir tasarıma sahip olan bu tür çömlekler genellikle günlük kullanım için tasarlanmıştır.
Seramik
◼ Kilin pişirilmesiyle oluşturulan sert bir malzeme olan seramik, günlük ve dekoratif amaçlı kullanılır.
Rakugaki
◼ Japon geleneksel çömlek sanatının bir çeşitidir. Bu yöntemde çömlek hamuru fırın ya da güneşte pişirilebilir. Basit ama bir o kadar da estetik bir tasarıma sahip olan bu çömlekler, günlük kullanıma yönelik tasarlanmışlardır.
Majolika
◼ İtalyan geleneksel çömlek sanatının çeşitlerindendir. Bu yöntemde elde şekillendirilen kil pişirildikten sonra üzerine renkli glazer uygulanarak tekrar fırına verilir. Bu çömlekler genelde canlı renklidir ve üzerlerinde desen ve süslemeler bulunur.
◼ Bu sanatın merkez noktası ülkemizde başta Konya iken Osmanlı döneminde İznik'e kayar. Köklü bir maziye sahip olan fritli seramik geleneği, İznik'te ortaya çıkar ve kendine özgü bir üslup kazanır.
*Frit nedir?
Kaynaşmış, söndürülerek granül haline getirilmiş seramik bir bileşimdir.
◼ İznik'teki çömlekler, Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemine girmesiyle bozulmaya başlar ve üretim 18. yy'da tamamıyla son bulur. Sonrasında Kütahya'ya geçen bu sanat, Türk seramik sanatındaki son orijinal üslup sayılır. Osmanlı'nın son dönemlerinde porselen kullanımının artmasıyla çanak-çömlek üretimi düşmeye başlar.
◼ Çömlek yapımında el yapımı, seri üretim, kalıp ve döküm gibi teknikler kullanılır. Tamamen el işçiliği kullanılarak yapılan çömleklerin her biri diğeriyle aynı olmaz. Seri üretilen çömlekler ise fabrikalarda üretilir ve genellikle el yapımı çömleklere göre daha uygun fiyatlıdır.
◼ Çömleklerin ilk kez nerede kullanıldıkları bilinmese de insanoğlunun ihtiyacı doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Su ve yemek taşımak, yemek pişirmek için çömlekleri yapıp kullanmaya başlamışlardır.