Arama
Kadim el sanatı: Çömlekçilik
Kültürümüzde önemli bir yere sahip "toprak" ile yapılan bir sanat olan çömlekçilik, geleneksel el sanatlarımız açısından oldukça değerlidir. Geçmişten bugüne usta-çırak ilişkisi ile devam ettirilen bu sanat, günümüzde az sayıda usta tarafından yaşatılmakta ve ne yazık ki çırak yetişmemesi nedeniyle unutulmaya yüz tutmaktadır.
◼ Bu sanatın merkez noktası ülkemizde başta Konya iken Osmanlı döneminde İznik'e kayar. Köklü bir maziye sahip olan fritli seramik geleneği, İznik'te ortaya çıkar ve kendine özgü bir üslup kazanır.
*Frit nedir?
Kaynaşmış, söndürülerek granül haline getirilmiş seramik bir bileşimdir.
◼ İznik'teki çömlekler, Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemine girmesiyle bozulmaya başlar ve üretim 18. yy'da tamamıyla son bulur. Sonrasında Kütahya'ya geçen bu sanat, Türk seramik sanatındaki son orijinal üslup sayılır. Osmanlı'nın son dönemlerinde porselen kullanımının artmasıyla çanak-çömlek üretimi düşmeye başlar.
◼ Çömlek yapımında el yapımı, seri üretim, kalıp ve döküm gibi teknikler kullanılır. Tamamen el işçiliği kullanılarak yapılan çömleklerin her biri diğeriyle aynı olmaz. Seri üretilen çömlekler ise fabrikalarda üretilir ve genellikle el yapımı çömleklere göre daha uygun fiyatlıdır.
◼ Çömleklerin ilk kez nerede kullanıldıkları bilinmese de insanoğlunun ihtiyacı doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Su ve yemek taşımak, yemek pişirmek için çömlekleri yapıp kullanmaya başlamışlardır.
◼ Cumhuriyet döneminde birçok alanda olduğu gibi çömlek sanatının geliştirilmesine yönelik de atılım yapılarak bu konuda da gelişim sağlanır.
◼ Günümüzde çömlekçiliğin az sayıda usta aracılığıyla Afyonkarahisar, Artvin, Aydın, Bilecik, Bitlis, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Eskişehir, Gümüşhane, İzmir, Manisa, Nevşehir, Niğde, Sakarya, Tokat ve Van'da devam ettirildiği bilinir.
Yazıyla resim yapma sanatı: Kaligrafi
◼ Çömlekçilik, geleneksel olarak sürdürüldüğü çeşitli bölgelerde bardakçılık, çanak, çömlek, gudu-gudi, kotik, testicilik, küpçülük gibi farklı isimlerle de bilinir. Bu sanat geleneği ile günümüzde vazo, dekoratif eşya, tencere, testi, kase ve güveç gibi ürünler de imal edilir.
◼ Genellikle usta-çırak ilişkisiyle öğretilen bu sanat, çırak yetişememesinden dolayı unutulmaya yüz tutmaktadır. Bu sanatın unutulmaması, gelecek nesillere aktarılması için sanatçıların desteklenmesi ve çömlekçiliğin halka, özellikle de genç nesile tanıtılması gereklidir.