Arama
Kadim Türkistan'da "Ya Ramazan" geleneği
Yüzyıllar boyu Türklere ev sahipliği yapan kadim Türkistan'da, Ramazan ayının gelişi çeşitli şenlikler ile kutlanmaktadır. Bu eğlencelerden biri "ya Ramazan" geleneğidir. Mani, koşuk ve şarkılardan oluşan bu gelenek, halkın mübarek ayı en güzel şekilde yaşaması ve birbirlerine daha çok kenetlenmesini sağlar. Kırgız, Özbek, Türkmen, Uygur Türkleri, ya Ramazan'ın en güzel örneklerini vermişlerdir...
KIRGIZİSTAN'DA CARAMAZAN
🔹 Türk dünyasında yaygın olarak söylenen Ya Ramazan geleneği Kırgızistan'da da idrak edilmektedir. Sözlüklerde "oruç vaktinde dilek olarak çoluk çocuk ile söylenen gelenek yırı" olarak tanımlanmaktadır.
🔹 Kırgız Türklerinin "Caramazan" olarak bildiği "ya Ramazan" geleneği daha çok Kırgız çocukları tarafından söylenmektedir.
🔹 Caramazan geleneğine göre Ramazan ayının 15. gününden itibaren gençler ve çocuklar toplanır, at üzerinde veya yaya olarak kapı kapı dolaşır. Gençler; dua, dilek ve niyetlerini geleneksel müzik aletleri eşliğinde dile getirir.
🔹 Kırgız yırlarından derlenen ve Ramazan ayına özgü şiirler ile harmanlanan Caramazan söyleyenler, daha çok yoksul insanlardan oluşur. Kırgız Türkleri bu adetleri ile mübarek ayda birbirine destek olmaktadırlar.
🔹🔹🔹
Esselam aleyküm, Caramazan,
On eki ayda bir kelgen orozo can.
Selamun aleyküm Ya Ramazan,
12 ayda bir gelen oruç can.
ÖZBEKİSTAN'DA YO RAMAZON
🔹 Özbek Türklerinde "Yo Ramazon" olarak bilinen "ya Ramazan" mübarek oruç ayında mani ve koşuk söyleme geleneğine verilen isimdir. Bu sözlü kültür Kazak ve Kırgızlarda olduğu gibi Özbek Türklerinde de mevcuttur.
🔹 Yo Ramazon, gençler ve çocukların yatsı vaktinde kendi mahalle ve köylerinde kapı kapı dolaşarak selam verip dilek ve isteklerini söylemelerinden oluşur.
🔸🔸🔸
Quyoshni ham kuldirib,
Qalbga surur to`ldirib,
Do`stlarni suyuntirib,
Ramazon keldi, Ramazon!
G`aflat oyi emas bu,
Nafrat oyi emas bu,
Rahmat oyi demak bu,
Ramazon keldi, Ramazon!
🔹🔹🔹
Güneşi güldüren,
Kalbi sevinç ile dolduran.
Dostlarını sevindiren,
Ramazan geldi, Ramazan!
Gaflet ayı değil bu,
Nefret ayı değil bu,
Rahmet ayı demek bu,
Ramazan geldi, Ramazan!
🔹 Gittikleri evlerden herhangi bir yanıt almazlarsa "bor mi javob, yo'qmi javob / Bera qoling tezda javob" (Var mı cevap yok mu cevap, hızlıca verin cevap) şeklindeki söylemleri ile bir dönüş beklerler.
🔹 İşte tam o esnada ev sahibi dışarı çıkar ve Ramazancılara sıcak ekmek, bir avuç iğde, kurum üzüm veya ceviz verir. Tabii hediyeler bunlar ile sınırlı değildir. İsteyen halk para, türlü türlü yiyecekler sunar ve maniyi söyleyenlere iyi dileklerde bulunurlar.
Türkistan'ın gözbebeği 10 cami
DOĞU TÜRKİSTAN'DA RAMİZAN
🔹 Doğu Türkistan'da Uygur Türkleri tarafından Türkistan'ın Ramazan ayında mani, şarkı söyleme geleneği olan "Ramizan" sözlü kültürün en önemli parçasıdır. Bu kutlama koşukları mübarek ayın geldiğinin habercisidir.
🔹 Ramizan koşuklarını icra edenlere "Ramizan eytquçiları" adı verilmektedir..