Arama
Lale Devri'nin Avrupalı Ressamı: Jean Baptiste Van Mour
Lale Devri, Osmanlı'nın en şatafatlı dönemi olarak bilinir. Bu dönemden kalan hatıralar her ne kadar bizi aydınlatıcı olsa da tablolardaki renk cümbüşlerinden çok daha somut veriler elde edebiliriz. İşte bu isimlerden bir tanesi Jean Baptiste Van Mour. Ünlü ressam, 1699 yılında Fransa elçisi Comte de Ferriol'la birlikte geldiği İstanbul'a yerleşti ve İstanbul'u, saray hayatını, Patrona Halil İsyanını tuvale aktardı. Ayrıca hayatının sonuna kadar yüzlerce resim yapan Van Mour'a Fransa kralı tarafından "Kralın Doğudaki Daimi Ressamı" unvanı verilmişti.
Van Mour'un İstanbul'da özellikle yabancı elçiliklerden gelen siparişleri karşılayabilmek için bir atölye kurduğu ve bu atölyede muhtemelen Rum ve Ermeni asıllı yerli ressamları yetiştirip çalıştırdığı tahmin ediliyor.
İstanbul'da yaşadığı süre zarfında Sultan III. Ahmed'in saltanatına, Damad İbrahim Paşa'nın sadrazamlığına, Lâle Devri'ne, bu devri sona erdiren Patrona Halil İsyanı'na şahit olan Van Mour, bu devri yansıtan çok sayıda gravür yaptı.
1700'lerin başında İstanbul nasıl bir şehirdi? Bütün bu soruların cevapları Van Mour'un resimlerinde bulunabilir. Lâle Devri İstanbul'undan günlük hayat sahneleri, resmî törenler, insan tipleri... Patrona Halil'i isyan sırasında ve daha sonra Topkapı Sarayı'nda idam edilirken gösteren resimler de var. Hollanda elçisi Cornelius Calkoen için sarayda yapılan resm-i kabul, Sadrazam'ın sarayında verilen ziyafet... Pera'daki Hollanda elçilik binasından bakılarak yapılmış bir İstanbul manzarası…
Van Mour'un ilgi çekici gravürlerinden birinde de Galata Mevlevihanesi'nde postnişini, dönen dervişleri ve seyircileriyle bir sema töreni tasvir ediliyor. O tarihte postnişin Nâyî Osman Dede olduğuna göre, bu resim musiki tarihimiz açısından da ayrı bir değer taşımaktadır.
İstanbul'daki Osmanlı hayatını yansıttığı yüzlerce resim yapan Jean-Baptiste Van Mour, Lâle Devri'nin son ermesinden yedi yıl sonra, 22 Ocak 1737 tarihinde İstanbul'da öldü ve Saint Benoit Kilisesi'nde toprağa verildi. Dönemin önemli şahsiyetlerinden olan sanatçının ölümü İstanbul dışında da büyük üzüntü yaratmış, hakkında Fransız Mercure de France gazetesinde bir anma makalesi yayımlanmıştır.