Arama
Yetki ve mülkiyetin nişanesi mühür
Mezopotamya'da ortaya çıkıp yayılım gösteren mühür, bir tür imza niteliği taşımaktaydı. Yetki ve mülkiyetin ifadesi olan mühür, yöneticilerden halka kadar toplumun tüm kesimi ve kurumları tarafından kullanılan bir simgeydi. Günümüzde de yine benzer amaçlarla kullanılır. Mührün tarihsel serüvenini sizin için araştırdık.
🔴 Peygamber Efendimiz'in (SAV) yuvarlak akik taşından yapılmış mühürlü bir yüzüğe sahip olduğu bilinmektedir. Peygamberimiz (SAV) devlet yazışmalarında ve mektuplarında bu yüzükteki mührü kullanırdı.
🔴 Mührün alt kısımda Muhammed, ortada Resul ve üst kısımda Lafza-i celâl olacak şekilde dizilmiş Muhammed Resûlullah yazıyordu. Peygamberimizin (SAV) vefatının ardından bu mühür, Hz. Ebu Bekir (RA) ve Hz. Ömer kullanmış (RA), Hz. Osman (RA) onu Medine'deki Eris Kuyusu'na düşürmüş ve sonrasında aynısını yaptırmıştır.
🔴 Çok eski zamanlardan bu yana kullanılan mühür, yetki ve mülkiyetin bir ifadesidir. En eski mühürler Mısır'daki papirüslerde karşımıza çıkar.
🔴 Ulaşılabilen en eski Müslüman mührü Mısır Fatih'i ve valisi Amr bin al-As'a aittir. Peygamber Efendimiz (SAV) hicretin yedinci yılında mühür kullanmaya başlamıştır.
🔴 Hitit ve Mısır geleneklerinde, girilmesi istenmeyen kapı, açılması istenmeyen sandık ve mektup vb. eşyalar mühürlenirdi. Arkeolojide bu tür mühür baskılarına bulla denilir. Bullaların yerini bugün de kullanılan kurşun mühürler almıştır. İslam tarihinde ulaşılmış en eski mühürler Emevi dönemine aittir.
🔴 Türk devletlerinde resmi hükümlere ve bildirilere kırmızı mürekkepli mühür basılırdı ve buna "al tamga" denirdi. Günümüzde de resmi koruma, kapatmalarda kullanılan mührün mumu kırmızıdır.
🔴 Hakanın sofrası, içecek ve yemek kapları başkaları tarafından kullanılmasın diye mühürlenirdi. Aynı zamanda bu çeşit eşyalara tamgalık denirdi.
🔴 Bu tür uygulamalar halen devam sürmektedir. Günümüzde de kanun zoruyla kapama ve iptal işlemlerinde ısı ile eritilen mühür mumu üzerine kurumların resmi mührü basılır.
🔴 Mühür bir hakimiyet sembolü olarak yüzyıllarca kullanıla gelmiştir. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig adlı eserinde hükümdarın Ay Toldı ve Ögdülmüş'ü vezirlik makamına aldığında unvan ve mührüyle diğer vezirlik alametlerini verdiğini aktarır.
🔴 Mühür yapımı o kadar yaygın hale gelir ki bu işi yapan bir zanaatkar grubu oluşur. Mühür yapan sanatkâra hakkak, bu sanata da hakkaklık denir.
*Yusuf Has Hacib kimdir?
Karahanlı döneminde yaşamış,Türk dili ve kültür tarihinin en önemli kaynaklarından biri olan Kutadgu Bilig'in yazarıdır.