Arama
Müzikle tedavi eden ilk hastane: Amasya Darüşşifası
Kadim İslam uygarlığının temsilcisi olan Selçuklu, inşa ettiği darüşşifalar ile insanların dertlerine derman oldu. Din, dil, ırk, sınıf ayırt etmeksizin herkese ücretsiz hizmet eden bu hastanelerden en önemlilerinden biri Amasya Darüşşifası idi. İlk defa müzikle tedavinin uygulandığı bu şifahane, aynı zamanda Sabuncuoğlu Şerafeddin gibi önemli hekimleri yetiştirmesiyle bilinirdi.
📌 Selçukluların Anadolu hâkimiyetinden sonra Amasya önemli kültür ve sanat merkezi haline geldi. On sekiz medreseyi barındıran şehirde iki bin öğrenci bulunurdu.
📌 Amasya Darüşşifası, 14. yüzyılda inşa edilmiş bir şifahaneydi. Mimarı hakkında bilgi olmasa da İlhanlı Hükümdarı Sultan Olcaytu Mehmed Han'ın karısı İlduş Hatun'un kölesi olan Anber bin Abdullah tarafından inşa ettirildiği bilinir.
📌 Klasik Selçuklu eyvanlı avlulu medrese mimarisi ile inşa edilen darüşşifada iki tarafında revaklar, gerisinde münferit küçük odalar yerine, avluya paralel uzanan dikdörtgen mekanlar vardır.
📌 Dârüşşifanın avlu cephesi çeşitlilik gösteren sütunlar ve başlıkları üzerinde yükselen sivri kemerli revaklar, muntazam kesme taştan eyvan kemerleri ve taş yüzeylerle dikey hatların hâkim olduğu izlenimini verir. Yapıda dış cephe tezyinatı olarak başlıca süsleme unsuru, taş işçiliğin ifadelendirdiği portal ve iki yanında yer alan iki dikdörtgen penceredir. Dârüşşifanın portal ve avlu cephesini oluşturan unsurlarda bütünüyle muntazam kesme taş kullanılmıştır. Sütunlar ve sütun başlıkları taştandır. Dış duvarlar ve tonoz örtülerde muntazam olmayan taş örgü görülürken, açılmayı önleyici tonoz kemerlerinde tuğla örgü mevcuttur.
*Tezyinat: Bezeme
📌 Darüşşifa genel anlamda bir hastane fonksiyonuna sahipti. Darüşşifa, başlangıçta olduğu gibi sonraları da uzun süre bir tıbbî müessese olarak hizmet verdi.
📌 Darüşşifanın personeli tabip, talebe, tabip muavini, mutemed, müremmim, nakib ve katip, eczacı, çamaşırcı, aşçı ve hademeden oluşurdu.
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde övgüyle söz ettiği Darüşşifa
📌 Amasya Darüşşifası'nın adı aynı zamanda 'Darüşşifa-i Merhum Alaaddin Ali' ve 'Darüşşifa-i Merhum Pervane Bey' şeklinde kayıtlara geçti. Halk arasında ise 'Amasya Bimarhanesi', 'Amasya Tımarhanesi' veya 'Amasya Şifahanesi' denilirdi.
📌 Medrese planında yapılan Amasya Darüşşifası medrese planında tek eyvanlı ve 10 odalıydı. 1435 yılından 1837 yılına kadarki bir zaman diliminde darüşşifa olarak varlığını muhafaza etti.
📌 Hastalar hastaneye girmeden önce elbiselerini çıkarır, böylece hastalıkların yayılması engelleniyordu. Tam bir hastane fonksiyonuna sahip olan Amasya Darüşşifası'nda akıl hastaları da bulunuyordu ve psikolojik tedavi uygulanırdı. Dünyada ilk defa akıl hastalarının müzik ve su sesiyle tedavi edildiği yerdi.