Arama
Orta oyununun son temsilcisi İsmail Hakkı Dümbüllü kimdir?
Orta oyununun son temsilcilerinden olan İsmail Hakkı Dümbüllü, önemli bir tuluat sanatçısı idi. Babası II. Abdülhamid'in silahtarlarından Zeynel Abidin Efendi'ydi. 76 yaşında hayata veda eden İsmail Dümbüllü, 30 Ekim 1973 tarihinde açılan Boğaziçi Köprüsü üzerinden geçirilen ilk kişi oldu. Geleneksel tiyatromuzun son temsilcisi Dümbüllü İsmail ve orta oyunu hakkında bilgileri derledik.
Bir orta oyunu giriş, muhavere, fasıl ve bitiş bölümlerinden oluşur. Muhavere bölümü "arazbar" ve "tekerleme" olarak iki kısımdır. Oyun alanında ayrıca yeni dünya adı verilen, 1,5 m. yüksekliğinde iki veya daha fazla kanatlı, kafesli bir paravana yer alır. Burası daha çok ev veya hamam kabul edilir.
Bir tuluat oyunu olan orta oyununun yazılı metni yoktur; ustadan çırağa intikal ederek gelen konular tekrarlanır. Kavuklu Sepetçi Ali Rızâ, Cüce Vasil, Pîşekâr Âsım, Kavuklu Hamdi Efendi, Pîşekâr Küçük İsmâil Efendi, Kavuklu Naşit, Kavuklu Ali gibi isimlerin oynadığı orta oyunu İsmail Dümbüllü'nün 1973'te ölümüyle son temsilcisini de kaybetmiştir.
Geleneksel Türk tiyatrosunun son temsilcisi, orta oyunu ve tuluat ustası İsmail Hakkı Dümbüllü, 1897'de Üsküdar'da doğdu. Babası II. Abdülhamid'in silahtarlarından Zeynel Abidin Efendi'ydi. 30 yaşına kadar Kel Hasan'ın yanında çalıştı, ardından Şehzadebaşı Tiyatrosu'na geçti. Geleneksel kavuğu, Kel Hasan'dan aldı. Kendisi de takkesini Münir Özkul'a devretti.
Yoğurtçuluk yaparken tiyatro ile tanışan ve kavuğuyla sahnede 'İbiş' karakterini oynayan Hasan Efendi, bir geleneğin başlamasını sağlamıştı. İbiş, doğaçlama tiyatrosunda ana roldeki komik uşak tiplemesiydi. Türk tiyatro dünyasında ilk olarak giyim ve davranış ekseninde Abdürrezzak Abdi Efendi tarafından kişileştirildi. İbiş tiplemesinde Kel Hasan Efendi, önden bir gaz tenekesi fırlatılıp sesli bir şekilde seyirci önüne çıkma ögesini de ekledi.
Dümbüllü 1946'dan sonra, film çekmeye başladı. İlk kez 1947'de "Memiş", 1948'de "Dümbüllü Macera Peşinde" ve "Keloğlan" filmlerinde başrol oynadı.