Arama
Osmanlı çocuklarının eğlenceli mirası 'oyunlar'
Teknolojik hayat yaşam şekillerimizi değiştirirken geleneksel kültürümüzden de birtakım özgünlükleri götürdü. Milli folklorun önemli unsurlarından olan çocuk oyunlarımız bile artık eskisi gibi değil. Eskiden sokaklarda koşup zıplayan çocukların yerinde artık saatlerce bilgisayar başında vakit geçiren çocuklar görüyoruz. Oysaki Osmanlı çocukları yokluk ve sıkıntıyla geçen zamanlarında dahi eğlenmeyi, oyunlar üretmeyi başarmış ve bu kültürü geleceğe miras olarak bırakmışlardı. Gelin Osmanlı çocuklarının eğlenceli mirası, oyunlarını hatırlayalım.
Küçüklerine bilye, içi menevişlilerine (cicili) gibi adlar o vakitler yok. Büyükçelerinin kurşundan olanlarına (gülle), billurlarına (gazoz) denilmekte. O zaman ki gazoz şişelerine tıpalık eden yuvarlaklar.
Düğmelerle oynanırdı. Sırttaki entarinin ve hırkanın göğsüne, mintanın yakasına ve kollarına, pantolonun kemerinedeki düğmeler koparılırdı. Yere bir dört köşe çizilir, ortasında da ufak bir çukur vardır. Düğmeler çizgilerin kenarından çink, minko, trikso diye fiskelenir. Tam üçte çukura gönderilir. Birinden biri beceremedi mi, peşindekinin ilk hamlede ona çarptırması ve yutması caizdir. En sona kalan da bir üfleyişte çukurdan fırlatabildiklerini alırdı.
Leblebi, Çitlenbik, Abdülleziz'le oynanırdı. Tek ola, veya çift ola bana gele, diyenlerden, bilenler alır, bilemeyenler de kaç tane ise cebinden o kadarını sayardı. (Yazı mı, tura mı) da da onluk havaya boca edilir; bilen alırdı. Bilemeyen onluğu verirdi.
Karakış gelip lapa lapa kar yağdıktan sonra ortalık 'don'a vurdu mu alay alay kızak kayma başlardı. Yıkık dökük tahta havalelerden söküp söküp, çatıp çatıp kızak yaparlar, üstüne çökerek yukarıdan aşağıya vızır vızır kayarlardı.
Göz yerlerine kömür, başından aşağıya da bir kova su... Gece ayazı yedi mi, ertesi sabaha kazık. Hava yumuşayıp eriyinceye kadar yerli yerinde El ayak ortadan çekilir çekilmez, suret mahlûk resimlerine tepesi atan sofulardan, bahçe tirpitinini, mutfak küreğini kapıp aslancağızı künfeyekûn edenlerde çoktu.