Arama
Osmanlı'da Nakış Sanatı
Sanat sadece bir eser ortaya çıkarmak değil, mana aramak meselesidir. Sanat eseri, icra edildiği toplumun düşünce yapısını ve estetik anlayışını, kültürünü aşikar eder. Osmanlı sanatı farklı türlerden etkilense de düşünsel manada İslam, estetik anlamda ise Selçukluların etkisi altındadır. Osmanlıların kurduğu "Nakkaşhane" dönemin en önemli sanat okuludur. Sanata çokça ihtimam gösteren Osmanlı padişahları farklı coğrafyalardaki nakkaşları ülkelerine getirir. Osmanlı' da nakış sanatı farklı ihtiyaçlar üzerinde kendini göstererek gelişmiştir.
🔘 Balkanlara ait nakış manyaluka keçe ve çuha seccadelerin üzerine yapılır. Dival işi, atlas (saten) ve kadife, nadiren de çuha üzerine metal iplik ile yapılır.
↪ Keçe ve çuha Selanik'ten gelirdi. Ülkenin sert iklimli bölgelerinde namaz kılarken üşümemek için kullanılan keçe veya çuha kumaş üzerine uygulanıyordu.
🔘 Çift sarma denen nakış tekniğinde motif, bombeli hale gelene kadar 4-5 defa pamuk iplik ile işlendikten sonra üzerine klaptan geçirilirdi.
🔘 Yorgan yüzleri, yastık yüzleri ve sedir eteği mutlaka nakışlı olurdu. Yastıklar genelde sedir yastıklarıdır. Sultan Abdülmecid'in alameti güneşti, yorgan yüzüne de motif olarak güneş işlenirdi.
↪ Makrame, 16. ve 17. yüzyıllarda uygulanan, püskülsüz, saçaksız, iki ucuna nakış yapılan, önce mendil sonra baş örtüsü, sonra sofra dolaması olarak çeyize konan bir parçadır.
🔘 Çatma denen el dokuması kadife çok ünlüydü. Üzerine bazen nakış da yapılırdı. Venedikliler hem çatmayı hem de Osmanlı motiflerini çok beğenirlerdi. Aynanın gece ters çevrilmesi adeti sanatın yeni bir icra alanını doğurmuştu. Ayna gece nakışlı ayna örtüsü ile kapatılırdı.
🔘 O zamanlar bohça bir hediye paketi çeşidiydi. Bohça kumaşı nakışlı olurdu. Günümüzde nişan bohçası bu adetin devamıdır. Lahor'da dokunan kaşmir, desenli şalların üzerine işleme yapılırdı.
🔘 Bursa işlemesinde, altın iplik ile birbirinin içinden geçirilerek yapılırdı. Kahve örtüsü de üzerine nakış yapılan bir başka eşya idi. Kordone işleme tekniğinde de altın iplikle yapılan nakış gibi üst üste geçme tekniği uygulanırdı.
Sanatın hayata yansıması: Ebru, puşide ve şile bezi nasıl yapılır?
🔘 Osmanlı'da sanat düzenli ve ihtimamlı şekilde icra edilirdi. Sarayın tezhiphanesi yeni motifler, yeni tasarımlar ürettikçe çinicilere, halıcılara, nakışçılara, mücevheratçılara iletirdi.
🔘 Günümüzde nakış sanatı farklı desenler, renkler, kumaşlar üzerinde hala devam etmektedir. Çeşitli kullanım alanları olan nakış sanatının eğitimi de verilmektedir.