Arama
Osmanlı’nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları
Osmanlı'da üst düzey devlet görevlilerine çok yüksek maaş verilir ve karşılığında oldukça başarılı işler yapmaları beklenirdi. Osmanlı devlet adamları aldıkları yüksek maaşlarının büyük bir kısmını harcamaz, bu paralarla hayır eserleri yaptırırdı. Hatta bu eserlerin yüzyıllarca yaşaması için devamlı gelir getiren mülkleri de kurdukları vakıflara bağışlarlardı. Bu vakıflar sayesinde cami, medrese, imaret, sebil gibi eserlerinin hem bakımı yapılır hem de çalışanların maaşları ödenirdi. Bu şekilde hayır eserleri yaptıranların başında Osmanlı padişahlarının anneleri, eşleri ve kızları da yer alırdı. Bu hanım sultanlar birçok hayır eserlerinin yapılmasına ön ayak olurlardı. İşte sizler için Osmanlı'nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları…
Nurbanu Sultan kimdir?
Sultan II. Selim'in eşi ve Sultan III. Murad'ın annesi olan Nurbanu Sultan'ın 7 yaşında saraya girdiği tahmin edilir. Şehzade Selim'in İstanbul'dan Konya'ya sancak beyi olarak gidişi sırasında Nurbanu Sultan da şehzedenin yanında yer aldı. Bir süre sonra burada şehzadenin ilk çocuğu olan kızı doğdu. 9 1546'da Selim'in şehzade sıfatıyla Manisa'da bulunduğu sırada tahtın vârisi olan Murad'ı dünyaya getirdi. Ayrıca Şah, Gevherhan ve İsmihan adında üç kız çocuğu daha oldu.
Nurbânû Sultan, Yenikapı'daki sarayında 7 Aralık 1583 vefat etti. Cenaze alayında oğlu III. Murad bizzat hazır bulundu; cenazesini matem elbisesiyle Fâtih Camii'ne kadar takip ederek namazını kıldı. Cenazesi Ayasofya'da II. Selim'in türbesine defnedilen Nurbanu Sultan İstanbul'da Mercan'da, Alemdağ'da ve Langa'da yaptırdığı cami, mescid, imaret ve hamam gibi eserlerin yanında özellikle Üsküdar'da inşa ettirdiği Atik Vâlide Sultan Camii ve Külliyesi ile tanınır.
Kendisi tarafından Mimar Sinan Ağa'ya yaptırılan ''Valide-i Atik'' külliyesinde medrese, şifahane, imaret, çifte hamam ve sıbyan mektebi vardır. Külliye içindeki kütüphanesi Osmanlılarda ilk defa bir kadın tarafından kurulan kütüphane özelliği taşır Nurbanu Sultan İstanbul'da su yollarını yaptırarak bu tesislerle İstanbul'da su birkaç semte de çeşmelerden verildi.
Safiye Sultan kimdir?
Sultan III. Murad'ın eşi ve Sultan III. Mehmed'in annesi olan Safiye Sultan, 1595 yılında III. Murad hayatını kaybedince oğlu III. Mehmed tahta geçmesiyle Valide Sultan oldu. Sadrazamlardan Şeyhülislama kadar bütün azil ve tayinlerde etkin rol oynadı. Bu şekilde sadece iç meselelere değil, dış işlere de müdahale eden Safiye Sultan, yabancı hükümdarlar ile mektuplaştığı ve diplomatik ilişkilere girdiği bilinmekte. Sultan III. Mehmed önemli konularda kendisine danışırdı.
1596'da Eğri Kalesi'nin fethi haberi üzerine fakirlere, yetimlere ve dullara sadaka dağıttı. İngiltere kraliçesi I. Elizabeth ona 1593'te mücevherlerle işlenmiş bir portresini, oda kraliçeye gümüş işlemeli elbise ve kemerle altın işlemeli iki mendil gönderdi. Bu hediyeleşmeler daha sonra onun vâlide sultanlığı döneminde de sürdü; kraliçenin sunduğu bir arabaya elbise, kuşak, gümüş işlemeli iki havlu, üç mendil, yakut ve inci ile bezenmiş bir taçla mukabele etti.
III. Mehmed'in 1603'te ölümü üzerine Eski Saray'a gönderilen Safiye Sultan Ocak 1619'da ölünceye kadar burada yaşadı. Vefatında III. Murad Türbesi'ne defnedildi. III. Mehmed dışında küçük yaşta ölen bir oğlu ile Ayşe ve Fatma isimlerinde iki kızı tespit edildi. Dönemin yabancı müşahitleri onu zeki, akıllı, zarif, hazırcevap, gayet mağrur, basiretli, uyanık ve sabırlı bir insan olarak tasvir eder.
Hayatı boyunca pek çok eser yaptırdı. Temelleri 1597 yılında atılan Eminönü'ndeki Yeni Camii inşasını başlatmış fakat oğlunun ölümü üzerine bu eser yarım kaldı. Sonraki sultanlar tarafından cami yapımı tamamlandı.