Arama
Sanat tarihinin büyük birliği: Osmanlı Ressamlar Cemiyeti
Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, özellikle resim ve sanat sorunları üzerine düşünce üretmiş ve dönemin kanunlarının verdiği haklarla kurulmuş, dernek statüsündeki ilk sanatçı örgütüydü. Türk resim sanatının kurumlaşma ve çağdaşlaşma çabalarının 'erken dönemi'ni temsil eden bir sanatçı hareketiydi. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nin plastik sanatlar tarihimizdeki asıl önemi devlet eliyle kurulmamış ilk bağımsız sanatçı grubu olmasıydı ve bağımsızlığı düşünsel yapısına yansımıştı. Yani topluma sanatı ve sanatçıyı sevdirme mücadelesi içerisindeydi. Cemiyet, bir zaman sonra fonksiyonunu yitirdi ve misyonunu tamamlayarak sanat tarihindeki yerini aldı.
Türkiye'deki ikinci sergi de yine Şeker Ahmet Paşa'nın çabalarıyla uzun bir hazırlık aşamasından ve ertelemelerden sonra 1 Temmuz 1875 yılında açıldı. Yine Dar'ül-Fünun salonunda açılan sergiye ilgi olağanüstü büyük oldu. Otuz sanatçının katıldığı bu sergi ilkinin tersine çoğunluk gayrimüslim ve yabancılardan oluşuyordu. Sergiye eser veren Türk sanatçılar Ahmet Ali Efendi (Paşa), Halil Efendi (Paşa) Darüşşafakalı Ahmet Bedri, Nuri Bey ile Osman Hamdi Bey'dir. Abdülaziz döneminin bu önemli sanat olayı da ilk sergi gibi toplum üzerinde etkili olmuş en azından Türkiye'de resmin niteliksel gelişimini ve ulaştığı nokta açısından önemli sonuçlarını ortaya koymuştur.
Türk resminin erken yıllarının Şeker Ahmet Paşa eliyle gerçekleştirilen sözünü ettiğimiz bu iki önemli etkinliği, döneminde önemli bir sanatsal etki yaratmış ve Türk insanının henüz yabancısı olduğu bir sanat türüne ilgisinin uyanmasını sağlamıştı. Hatta bu faaliyetler, sonraki yıllarda da gerçekleştirilecek, resim-heykel etkinliklerine, yaşanmış bir tecrübe olarak yol gösterici de olmuş ve zamanın aydınları ile yöneticilerinin güzel sanatlar eğitimi konusuna eğilmelerine yol açtı. Ancak takip eden benzer sanat etkinlikleriyle birlikte konumuz açısından esas önemli fonksiyonu, ortak hareket etme ya da beraber olma ihtiyacını hisseden sanatçıların meslek birliği kavramına ulaşmalarına neden olması olmuştur.
Sanayi-i Nefise'nin açıldığı 1883 yılına kadar Şeker Ahmet Paşa'nın organize ettiği sergiler dışında dönemin askeri ve sivil okullarında kısmen okul içi sergilerin düzenlendiği de bilinir. Ancak sanat ortamını etkilemesi bakımından önemli olmayan bu sergilerin yanında azınlık ve yabancı sanatçıların kurduğu Elifba (Abc) Club'un sergileri kamuoyunu etkilemesi bakımından önemlidir. 1880-1881 yıllarında düzenlenen bu sergilerin ilkine Osman Hamdi, İkinciye Şeker Ahmet Paşa, Süleyman Seyyid, Osman Hamdi, Mahmud Münir ve Rıza (?) gibi Türk sanatçılar da katılmıştı.
19'uncu yüzyılın sonlarına doğru Türk sanatçıları sanatsal etkinlikler için beraber hareket etme imkânı veya bir sanatsal çerçeve içinde görüş alışverişi gibi sanatsal heyecanların paylaşılacağı bir meslek birliği kurarlar. Türk sanatında ilk sanatçı birliği olan bu topluluğun adı "Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'dir.
Türk resim sanatçılarının bir meslek birliği çerçevesinde birleşme isteği ve süreci, İkinci Meşrutiyet'in ilanını izleyen günlerde oluşan sosyal ve kültürel zeminde gerçekleşme ortamı buldu. Kimi kaynaklarda 1908, kimin de ise doğru olarak 1909 yılında kurulduğu belirtilen, Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'ni kuran sanatçıları bu çaba içine iten neden neydi?