Arama
Sanat Zehirlenmesi: Stendhal Sendromu
Uzun yıllar insanoğlunun en büyük motivasyon kaynağı ve duygularını en iyi ifade etme yolu olan sanat, kendisine ilgi duyan bazı insanları büyük tesiri altına alır. Yaşanan derin etki, 19. yüzyılda farklı bir boyut kazanır ve sanatseverleri Stendhal Sendromu'na sürükler. Peki, bu sendrom nasıl ortaya çıktı?
AŞIRI DUYGULANMA VE TATLI YORGUNLUK
◾ Yaşanan bu değişik hal, İtalyan Sanat Araştırmaları Merkezi'nin de dikkatini çeker. Bir psikolog ve teknik uzmanlarla bu sendrom araştırılmaya başlanır. Öncelikle Floransa'daki Medici Riccardi Sarayı'nı ziyaret eden kişiler gözlemlenir.
◾ Saraya gelenlerin yüz kasları gevşer, göz bebekleri küçülür, kalp atışları ile nefes alıp vermelerinde ciddi bir artış meydana gelir. Gördükleri fresk ve tablolarla adeta büyülenen insanlar yaşadıklarını "aşırı duygulanma ve tatlı yorgunluk" olarak yorumlar.
Medici Riccardi Sarayı nerede?
İtalyanın Floransa şehrine bulunan Medici Riccardi Sarayı, bir Rönesans eseridir. Saray, Michelozzo di Bartolomeo tarafından tasarlanır ve Medici ailesinin, Cosimo de' Medici için 1445 ve 1460 yılları arasında inşa edilir.
STENDHAL ADIYLA ANILMASI
◾ Fransız yazar Stendhal'in sanat zehirlenmesine yakalanmasıyla birlikte sendrom, bu isimle anılmaya başlanır. Olay, 19. yüzyılın başlarında Floransa'da bulunan Uffizi Galerisi'nde gerçekleşir.
◾ Fransız yazar, galerideki eserler karşısında o kadar büyük estetik ve duygusal deneyim yaşamıştır ki kalp atışları artmış, baş dönmesi ve bayılma gibi semptomlar göstermiştir.
Uffizi Galerisi
İtalya'nın en önemli ve en çok ziyaret edilen müzelerinden biri olmanın yanı sıra dünyanın en büyük ve en ünlü müzelerinden biri Uffizi Galerisi'dir. Bilhassa İtalyan Rönesansı dönemine ait önemli eserler burada sergilenir.
SENDROMA YAKALANDIĞI O DAKİKALAR
◾ Stendhal mahlasıyla bilinen Marie-Henri Beyle deneyimlediği bu durum için "ciddi manada kendinden geçtiğini adeta hayatının gözleri önünden çekildiği" hissini yaşadığını söyler ve açıklamaya şöyle devam eder:
"Floransa'da olmaktan, o muhteşem insanların mezarında dolaşmaktan dolayı kendimden geçmiştim. Bu yüce güzelliğin düşüncesi beni avuçları içine almıştı. Bir an ilahi hislere gömüldüm. O an her şey ruhuma sahicilikle hitap etmeye başladı. Ah, keşke unutabilsem. Kalbim hızla atmaya başlamıştı. Hayat gözlerimin önünden çekilmişti. Yürürken yere yuvarlanıp gitmekten korktum."
Stendhal kimdir?
Stendhal mahlasını kullanan Marie-Henri Beyle, Fransız realist yazardır. Fransa ve İtalya'da yaşamış, yazarlık, askerlik ve diplomatlık yapmıştır.
BELİRTİLERİ NELER?
◾ Sendromun; baş dönmesi, sersemlik hissi, kalp atışlarının hızlanması, terleme, titreme, mide bulantısı, kusma, aşırı heyecan, duygusal çöküntü ve halüsinasyonlar görme gibi belli başlı belirtileri vardır.
◾ Bu semptomlar 1989 senesinde Floransa'daki Santa Maria Nuova Hastanesi'nde gözlemlenir. Kentteki müze ve galerilerden ambulansla hastaneye getirilen 100'ün üstünde acil vaka vardır. Bulgulardan ötürü sanat zehirlenmesi olarak yorumlanır. O dönem hastanede çalışan Psikiyatrist Graziella Magherini, yaşanan bu olayı psikiyatrik bir bozukluk olarak tanımlar.
KİMLER YAKALANIYOR?
◾ İlk defa 19. yüzyılın başında başlayan sanat zehirlenmesi 20. ve 21. yüzyıllarda da kendini gösterir. Psikolojide "hiperkültüremi" olarak bilinen bu rahatsızlık, daha çok farklı kültürlerdeki sanat eserlerini gezen insanlarda görülür.
◾ Bu bulgular dünyanın başka yerlerinden gelerek farklı kültürleri tanımak isteyen turistlerde rastlanır. Fakat bu turistlerin fiziksel yorgunluğunun bir sonucu olduğunu düşünen psikologlar da vardır.