Arama
Sarı çizmeli Mehmet Ağa tabiri nereden geliyor?
TDK'nın "kim olduğu, nerede oturduğu bilinmeyen kimse" olarak tanımladığı ve Barış Manço'nun da şarkısında yer alan 'Sarı Çizmeli Mehmet Ağa'nın kim olduğunu biliyor musunuz? Peki, ya Mehmet Ağa'nın sarı çizmeleriyle ön plana çıkmasındaki tarihi arka planı? İşte, Mehmet Ağa'nın kısa öyküsü...
Halkın çoğunluğu yöneticisinden halk tabakasına yaygın olarak sarı renk ayakkabı veya çizme giymesi bir dönemden sonra sekteye uğradı. 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması ile yeni bir dönem başladı. Bilhassa Yeniçerilerin giydiği kıyafetleri andırdığı için kırmızı kaftan ve sarı çizmeler giyilmemeye başlandı. Akla gelebilecek her alanda yapılan değişiklikler giyim kuşama da vurdu.
Cevdet Paşa bu durumu şöyle açıklıyor: "Eski merkûbların (ayakkabı) i'mâlini ıslâh yolunda işe başlamış olsaydık az vakit zarfında ayakkabı dikicilerimiz âlâ kundura dikmeği ve kırmızı meşin yapan debbağlarımız âlâ kundura kerestesi yapmağı öğrenirlerdi. Acele kundura giymeye heves ettik.
Kerestesiyle beraber dikicileri hariçten gelerek burada kazandıklarını çıkın çıkın altın edip memleketlerine gönderdiler. Bizim esnafımız ise mahvolup gitti."
Tanzimat'tan itibaren eski ve eskiye dair her şeyin geride bırakıldığı gibi giyim kuşama ait bu unsurlar da tarihe gömüldü. İlerleme ve gelişmenin ön kabulü öncelikle doğulu kimliğimizden ve bu kimliğe dair ne varsa ondan kurtulmadan geçtiği düşünüldü. Bu sebeple medeniyetin bir simgesi olan siyah kundurulara geçiş yaptık. Sarı çizmeli Mehmet Ağalar artık "herhangi" biriydiler.
Sarı çizme nezdinde aslında geçmişimizden ve medeniyetimizden koparıldık. Bu sebeple Mehmet Ağalar ve sarı çizmelerinden günümüze ulaşan nokta ise yalnızca geçmişin tozlu satırlarına gömerek "herhangi biri" tanımlamasıyla kullandığımız bir tabir kaldı…