Arama
Şehirlerin psikolojimiz üzerindeki etkileri
Şehirler de insanlar gibi doğan, büyüyen ve belirli bir sürenin ardından etkinliğini kaybeden kompleks organizmalardır. Kentin sokakları, dokusu, malzemesi ve havasının her bir parçası üzerinde yaşayan canlılarda psikolojik ve sosyolojik etkiler oluşturur. Bu yönüyle şehirler biçimlendirici bir niteliğe sahiptir. Peki, şehir tasarımları insanlar üzerinde nasıl etkiler oluşturur?
➤ Şehrin sokaklarının, dokusunun, malzemesinin ve havasının üzerimizde etkisi olduğu kadar yapılarının ve hatta yapıların cephelerinin de oluşturduğu hisler, aktardığı duygular vardır.
➤ Yapılan araştırmalar karışık ve ilginç tasarımlara sahip dikkat çekici bina cephelerinin insanları olumlu etkilediğini, basit ve monoton görünümlü cephelerin ise olumsuz etkiler oluşturduğunu ortaya koyuyor.
➤ Şehirlerimizdeki parklar, yeşil alanlar veya yakın bölgelerdeki ormanlıklar şehrin stresini azaltmada ve kaosu minimize etmesinde önemli rol oynuyor. Yapılan anketlerde yaşanacak en iyi şehirler listesinde üst sıralarda yeşil alanın bol olduğu, nefes almanın kolaylaştığı ve hava kalitesinin yüksek olduğu kentler yer alıyor.
➤ Doğal ortamların görsel karmaşıklığı olumlu bir ruhsal etkiye sebep olurken binalarda, konut içlerinde ve yaşama dair dahil olduğumuz her yerde yeşili görmek ve hissetmek insanlarda dinlendirici, ağrı kesici etkisi uyandırıyor.
➤ Vav TV ekranlarında araştırmacı-yazar Lütfi Bergen ve şehir tarihçisi Dr. Bekir Cantemir'in konuk olduğu programda şehir tasarımının da diğer öğeler kadar insanlar üzerinde psikolojik etkiler oluşturduğu vurgulanıyor.
➤ Şehir üzerine derin araştırmalar yapan ve önemli kitaplar kaleme alan Bergen, insanların şehirleri biçimlendirdiği gibi şehirlerin de tasarımları, sokakları, kıvrımları, doğal biçimleriyle insanları biçimlendirdiğinin altını çiziyor.
➤ Programın diğer konuğu Cantemir ise şehirlerin tarihsel süreçte yaşadıkları ve şahit oldukları olguları insanlara, gerek varlığını koruyan eserleriyle gerekse geriye kalan izleriyle psikolojik ve sosyolojik olarak aktardığını ifade ediyor.
➤ Bu minvalde şehirlerin tarihsel bilincin ve milli değerlerin bir aktarıcısı görevini de üstlendiğinin altını çizen Cantemir, modern kentlerin tarihsellikten uzaklaşarak çoğu özelliğini kaybettiğini ve yeni nesillerde oluşan boşluğun sebeblerinden birisinin bu kavram olduğuna dikkati çekiyor.
"Şehri imar ederken nesli ihya etmeyi ihmal ederseniz, ihmal ettiğiniz nesil imar ettiğiniz şehri tahrip eder."
Turgut Cansever
➤ Şehirlerde site gibi yapıların toplumu ayrıştırdığını ve finansal farklılıklara göre bölgelerin rasyonelleştiğinin altını çizen Bergen ve Cantemir, ütopik şehir düşüncelerinden ziyade Farabi'nin misal verdiği faziletli şehir düzenlerine dönülmesi gerektiği, modern kentlerin belirli sınırlamalarla yanlış yönlerde büyümelerinin önüne geçilmesinin mecburiyetini sıklıkla ifade etti.