Arama
Sultanahmet’te tarih kokan sokak: Soğukçeşme
İstanbul'un tarih kokan semti Sultanahmet içinde Ayasofya Camii ve Topkapı Sarayı'nın arasında yer alan Soğukçeşme Sokağı, ismini 1800 yılında yapılmış bir çeşmeden alır. Trafikten ve metropolün yoğun kargaşasından azade bu mekan, Ayasofya Camii'ne nazır renkli konakları ile yaşayan bir sanat eserini andırır. Yılın her mevsiminin çok yakıştığı bu sokağa daha yakından bakmaya ne dersiniz?
➤ Tarihi, Sultanahmet semti gibi Osmanlı Devleti'nin de öncesine uzanan Soğukçeşme Sokağı, ismini III. Selim dönemine ait 1800 yılında yapılmış mermer bir Türk çeşmesinden alıyor.
➤ On iki adet evin ve bir tane Roma sarnıcının yer aldığı sokakta evlerin arkasında onlarca Osmanlı padişahına ev sahipliği yapmış Topkapı Sarayı yer alıyor.
📎 III. Selim kimdir?
Babası III. Mustafa'nın saltanatının ardından 28. Osmanlı padişahı ve 107. İslam halifesi olarak tahta çıkan sultandır.
Soğukçeşme Sokağı'nın tarihi
➤ Topkapı Sarayı ile Ayasofya'nın arasına konuçlanmış bu şirin Osmanlı sokağında tarih boyunca daha çok Topkapı Sarayı ve Ayasofya ile ilişkileri olan ve bu kurumlarda çalışan orta ve üst sınıf insanlar yaşar.
➤ Ancak Hanedan'ın 1856'da Topkapı'yı terk edip Dolmabahçe Sarayı'na taşınmasıyla canlılığını biraz da olsa yitiren sokak, 1960'lı yıllara kadar ihtişamlı günlerine devam eder. Sokağın sakinleri bu tarihten itibaren yavaş yavaş evlerini terk etmeye başlar.
➤ Burada oturan halkın boşalttığı konaklara, Anadolulu gurbetçiler yerleşmeye başlar. Sokaktaki 8-10 odalı eski Osmanlı evleri oda oda kiralanmaya ve dolayısıyla bakımsızlıktan çürümeye ve yok olmaya yüz tutar.
➤ Özgün yapısını zamanla kaybeden konaklar mimarisine sadık kalınarak içi betonerme iskeletlerle, dışı ise ahşapla kaplı orjinaline uygun olarak inşa edilir. 1986'da hizmete açılan sokak, restoranları ve kitaplığı ile İstanbullulara ve şehre gelen turistlere hizmet vermeye başlar.
➤ Geleneksel Türk mimarisinin asırlar öncesine uzanan özelliklerini yansıtan Soğukçeşme Sokağı'ndaki konaklar, Ayasofya Camii'ne bakan müthiş bir manzaraya sahiptir. Birbirinin önünü, güneşini, manzarasını kesmeden saygılı bir üslupla inşa edilmeleri burada komşu hakkına riayetin ve mahalle ahlakının yaşayan bir örneğini sunuyor.
📎 Bilgi Notu:
Temelleri Orta Asya'da kurulan ilk Türk topluluklarının yaşam birimi çadırlara kadar uzanan Türk evleri inşa edilirken komşu hukukuna gösterilen ihtimam had safhadadır. Safranbolu evleri yazılı hukuk kurallarına dökülmeyen bu erdemin yaşayan örneğidir.
➤ Soğukçeşme Sokağı, tarihi yapısıyla ve güzelliğiyle birçok ressamın eserine de konuk olur. İngiliz ressam Lewis 1830'lu yıllarda sokağın muhteşem görüntüsünü tuvaline aktarır.
📎 Bilgi Notu:
Lewis'in yapmış olduğu resimde sadece saray yönündeki ilk yapı olan geleneksel Türk mimarisine sahip Naziki Tekkesi gözükür. Naziki Tekkesi Şeyhi'nin bir süre ikamet ettiği evlerden birinde, babası Şura-yı Devlet Azası olan 6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk dünyaya gelir.