Arama
Teoman Duralı’nın fikir dünyası
Ülkemizin yetiştirdiği en saygın ilim insanlarından biriydi, Teoman Duralı. Kurulduğu günden bu yana Fikriyat'ta yayınlanan tüm yazılarıyla okuyucuların ufkunu açtı. Biyolojiden felsefeye, ilahiyattan tarihe kadar geniş bir bilgi yelpazesine sahipti. Milletimizin maddi ve manevi tecrübesini anlayabilmek uğruna ömrünü ilme adadı. Duralı, eleştiri hususunda oldukça sıkıydı. Bir işin daha iyi ve güzel bir şekilde ortaya konabilmesi için kimseyi eleştirmekten çekinmezdi. Gelin, vefatının yıl dönümünde röportajlarından yola çıkarak Teoman Duralı'nın fikir dünyasını yakından tanıyalım.
🔸 Ayakları Doğu'ya sıkı sıkıya bağlı olan Duralı, Batı'nın meselelerinden de uzak kalmamıştı. Bu meselelerden biri emperyalizmdi. 24 TV'de yayınlanan "Bu Ülke" programına katılmış, burada emperyalizmin temelinde kapitalizmin bulunduğunun altını çizmiş, bu konuyu şu sözlerle açıklamıştı:
"Çağdaş medeniyet dediğimiz olay, sermayeci ideolojinin üzerinde yer almakta ona dayanmaktadır. Bu ideolojinin birtakım uzantıları var. Bunlar sömürgecilik yani kolonyalizm ve emperyalizm. Sermayeci olmadığınız takdirde, kapitalist değilseniz, emperyalizminiz de olmaz. Bu çok önemli bir nokta. Çünkü imparatorluk ile emperyalizm karıştırılır. Her imparatorluk emperyalist değildir. Emperyalist olamaz, olması için sermayeci olması lazım."
🔸 Prof. Dr. Teoman Duralı, Lacivert dergisine verdiği röportajda ise coğrafya ya da mekâna bağlı somut ya da soyut durumların toplumları ne kadar şekillendirdiğini anlatmıştı. İnsanın hiçbir şeyin mahkûmu olmadığını ifade etmişti:
"Diğer canlıların aksine insan doğaya mahkûm değildir: Ne iklim ne de coğrafya. Benzer coğrafya şartlarında yaşayan insanlar birbirlerini andıran tepkiler göstermiyorlar. İngilizler öteden beri adada yaşarken, açık denizlere açılıyorlar fakat yine bir ada devleti olan Japonlar açık denizlere açılma ihtiyacı duymamışlardır. Japonlar kıyılarında balıkçılık yaparak hayatlarını sürdürmeyi tercih etmişlerdir. Yine çok uzun kıyılara sahip Çinliler de seyahatlere çıkmalarına rağmen denizle çok büyük bir bağlantı kurmamışlardır. Oysa Kuzey Batı Avrupa ülkeleri eskiden beri denizle haşir neşir olmuşlar. Birçok örnek vardır denizle ilişkisi kuvvetli olan: Yunanlılar, Fenikeliler… Öte yandan yeryüzünde kıyısı olan pek çok toplum çok olmasına rağmen, hepsi aynı tepkiyi göstermemişler."
🔸 Duralı, aynı röportajın devamında "Coğrafya kaderdir" ifadesine de karşı çıkmıştı:
""Coğrafya kaderdir" sözünü Aristoteles de, Heredot da söylüyor fakat bu ilk akla gelen fikir ve kolaycılıktır. Bozkır toplumlarına baktığımızda yüzeysel bir benzerlik görülüyor. Oysa derinlere inildiğinde çok daha farklı şeyler görülebilir ama genellikle bu yapılmıyor. Yani coğrafya kader değildir!"
🔸 Prof. Dr. Teoman Duralı, 24 TV'de yayınlanan "Bu Ülke" programına konuk olmuş, "Bu medeniyetin neresindeyiz?" sorusuna cevap vermişti.
🔸 "Çağdaş Küresel Medeniyet" kavramını "İngiliz-Yahudi Medeniyeti" olarak adlandırdığını ifade eden Duralı, bu medeniyetin yapısını iki unsurun ortaya koyduğunu, bu sürecin 1600'lü yıllarda başladığını belirtmişti.
"Bu iki farklı unsur bir ittifak akdediyor. Bir tarafta İngilizler var, öbür tarafta Portekiz'den hareket etmiş olan Yahudi mülteciler. Bunlar Fransa ve Flemenk üzerinden İngiltere'ye geliyorlar ve medeniyetin iki kanadında, İngilizlerin kanadında yapıcılık var, atılım var, Yahudi kanadı ise bu İngiliz tarafını mali açıdan destekliyor ve besliyor. Henüz sermayecilik olayı yok ama bir sermaye birikimi baş gösteriyor. Bize bu tarihi en iyi tasvir eden, çağların en önemli filozoflarından Karl Marx'tır. Marx'ın odaklandığı İngiltere tarihidir. Ancak benim söylediğim, İngiliz ile Yahudi'nin ortaklık kurması vurgulanan bir konu değil. Yanılmıyorsam bunu ilk vurgulayan ben oldum. Bunu bir tarihi olay olarak açıyorum. Özellikle Yahudi tarafı hep kapatılmış, gizlenmiştir."
🔸 Sömürge devletlerin, neredeyse bedavaya yakın hammadde ve insan gücü sağlayarak ana devleti beslediklerine de değinerek sermayeciliğin olmadan emperyalist olunmadığına da vurgu yapmıştı.
"Sermayeci olmanın varlık şartıdır. Sömürgeciliğin geniş çaplı teşkilatlanmasıdır emperyalizm. Onun için emperyalizmde iktisat var, askerlik ve savaş var, siyaset var. Bu üç unsuru emperyalizm kapsar. Çünkü sermayeci bir devlette ikili bir yapı vardır. Ana devlet ve onu besleyen onun maddi ve insan gücü açısından malzemelerini sağlayan sömürgeler. Sömürgelerin tümü, sermayeci devletin emperyalist arka bahçesidir. Hem insan hem hammadde bakımından bedavaya yakın maddeyi sağlıyor, insan gücü de böyledir."
🔸 Doğu ve Batı Roma gibi bir ayrımın suni olduğunu söyleyen Prof. Dr. Teoman Duralı, Roma Devleti'nin çöküşünün 5'inci yüzyıl değil, 15'inci yüzyıl olduğunu belirtmişti.
"İlk Çağ'da en büyük devlet Roma devletidir. Tarihin en önemli en başat imparatorluklarından biridir. Sadece yüz ölçümü bakımından değil, ömür bakımından da. Ben Doğu ile Batı Roma ayrımını suni bulurum. Roma Devleti'nin çöküşü 5'inci yüzyıl değil, 15'inci yüzyıldır. 1453'te, İstanbul'un Türkler tarafından fethi Roma'yı bitirdi. Buna her ne kerametse Bizans demişler, bu takma addır, yapmacıktır. Bizans diye bir olay yok. Roma, milattan önce 700'lü yıllarda kurulmuş, 15'inci yüzyılda da yok edilmiştir. Ömrünün uzunluğunun yanı sıra çok büyük bir medeniyet olan, belki medeniyetlerin en büyüklerinden Yunan medeniyetinin taşıyıcısıdır. Hristiyanlık geldikten sonra değişiyor ancak Hristiyanlık geldikten sonra bile Roma İmparatorluğu, Yunan medeniyetinin pek çok unsurunu devam ettiriyor. Roma Devleti'nin en göze çarpan yanlarından biri tekniği muazzam yollar açılıyor. Mimarlık, imar yönü çok güçlü; hukuk, siyasi yapı ve muazzam bir askeri yapısı var."