Arama
Tıbba yön veren İslam alimi; İbn Zühr
Deneysel tıbbın kurucusu olan İbn Zühr, İslam medeniyetinde yetişen önemli bilim adamlarından biriydi. Altı nesil tabiplik yapan bir aileye mensup olan Zühr, bu ailenin en meşhur hekimiydi. İslam aliminin eserleri, tercüme edildiği Avrupa dillerinde defalarca basıldı ve bu eserler sayesinde Batı bilimi gelişme olanağı buldu. Peki, tıbba yön veren İbn Zühr'ün bilimsel çalışmaları nelerdi?
Eczacılık alanında önemli buluşlara imza atan İbn Zühr, kendi buluşlarına dahi eleştirel bir bakışla yaklaştı.
İbn Rüşd, İbn Zühr'ün Kitâbü't-Teysîr fi'l-müdâvât ve't-tedbîr kitabını "zamanımızın deneysel tıp alanında yazılmış en mükemmel eseri" olarak tanımlar.
Burada koruyucu hekimliğin yanında baştan başlayarak organlarda meydana gelen hastalıklar ve bunların tedavilerinde kullanılan ilaçlar hakkında bilgi verdi. Deney ve gözlemlerini yeri geldikçe ayrıntılarıyla açıkladı.
Döneminin en önemli eseri olan Teysir'in İbranice ve Latince tercümeleri 1490-1574 yılları arasında on defa basıldı.
İlmiyle Batı'ya damga vuran İslam filozofu: İbn Rüşd
Tıpta geniş bilgiye sahip olan İbn Zühr, hastaların nabzına bakıp idrar kontrolü yapmadan teşhiste buluz, tedavide de genellikle nadir ilaçları kullandığı söylenir. İbn Rüşd'ün isteği üzerine bu eserin yazıldığı söylense de İbn Rüşd ondan eseri sadece istinsah etmek amacıyla istedi.
Yiyecek sağlığa olan yarar ve zararlarını araştırıp, hastalıkların oluşumlarından önce engellenmesi için diyeti ilk geliştiren tabiptir.
Hijyen kuralları ve baharat çeşitlerinin tıp açısından taşıdığı özellikler hakkında çalışmaları da bulunan İslam âlimi bedensel hastalıkların yanında ruhsal hastalıkları da araştırdı.
Dönemindeki hekimler şekeri bala tercih etse de İbn Zühr buna karşı çıkar. Bazı tıp tarihçilerine göre, hastaların ücret karşılığı tedavi edilmesi uygulamasını başlattığı için, tıbbın meslek olarak kabul edilmesinde rolü olmuştur.
Kitâbü't-Teysîr fi'l-müdâvât ve't-tedbîr: Koruyucu hekimlik, hastalıklar ve bunlara karşı kullanılacak ilaçları tanıtır.
el-Câmi: Bazı macun, şurup ve yağların hazırlanışı ve kullanılışlarını anlatır.
Kitâbü'l-Agziye: Yiyecek ve içeceklerin sağlığa olan yarar ve zararları, diyetler, hijyen kurallarını anlatır.
Kitâbü't-Tezkire fi'd-devâʾi'l-müshil: Vekâleten Merakeş'teki saraya gönderdiği oğlu Ebû Bekir için yazdı.
Kitâbü'l-Kanûn: Çeşitli organlarda görülen hastalıklara karşı uyarı mahiyetinde küçük bir risâledir.
Tafżîlü'l-ʿasel ʿale's-sükker: Hekimlerin gerek tedavi gerekse besin maddesi olarak şekeri bala tercih etmelerinin yanlışlığını anlatır.
Kitâbü'l-İḳtiṣâd fî ıṣlâḥi'l-enfüs ve'l-ecsâd: Tıp ve koruyucu hekimlik yöntemlerinin bir arada işlendiği muhtasar bir eser.
Makale fî ʿileli'l-külâ: Böbrek hastalıklarını konu alan eser.